Битеф

ih drži, ono što ih ostavi] a hladnim - i predstave nam upijaju energiju komunikacije izmedu neistrenirane publike i pozorišne trupe lišene švih spoljnih pozorišnih efekata. Zatim polazimo na tumeju, jednomesečnu odiseju u autobusima i kamionima, špartajuči po Novoj Engleskoj od Long Islanda do kanadské granice, adaptirajuči predstavu za svakojake prostore - od majušnih crkava do gargantuelskih koncertnih dvorana. Nastavljamo da radimo na predstaví, mada režiser više nije sa nama, pokušavajuči da ispoljimo potencijal kóji svi osečamo. Jedna proba Neme predstave u foaj eu pozorišta u Storsu, Connectict, posebno je recita: svi nešto dodajemo, sugerišemo, kritikujemo, podstičemo i osečamo kako farsa dobija u nama novi život, unutar trupe; počin j emo da se palirao. Sto idemo dalje na sever što je dublji sneg, dublji osečaj izolovanosti - to je vrelije osečanje za međusobnu igru, za komunikäciju s ljudima. Pozornica ponekad deluje kao usijana od energije, a onda plameň zahvati zgradu, koja nam vraća energiju u eksplozivnim ovacijama. Sganarelle je zaista dobio novi život, ustreptaliji nego ikad. Posle raesec dana ponovo smo u Cambridgeu, u našem pozorištu, iz večeri u vete, i probamo druge komádé preko dana, komádé kóji če se smenjivati sa Sganarelleom na reper-

toaru ART-а. Fantazmagorija turneje - gde je Sganarelle dobijao novi oblik svaké večeri, u svákom novom gradu - je iza nas, ali je još uvek usadená u predstavu, stalno iskrsavajuči kao novi detalj, noví trenutak improvizacije, pojavljujuéi se niotkuda. Krajem marta Sganarelle se zamrzava - odlazi na zaslúžení odmor - ali sa mogučnošču oživljavanja, novih okolnosti, novih glumaca, novih pozorišta i publike na novim putovanjima za našeg Sganarellea, na proleče u Čikagu i leti u Evropi. Pretvaramo se da smo zamorení, pravimo viceve na račun predstave koja neče da umre, ali u tome je sadržana afirmacija: osečanje da se stalnim izvođenjem ovih farsi nalazimo u dodiru sa korenima živog teatra. Lativši se ponovo Sganarellea, možemo da zamislimo kako proširujemo delo našeg kolege, Moliérea: našeg sadruga glumca, člana i vode jednog drugog stalnog repertoarskog pozorišta, kóji je stvarao i često preradivao ove iste farse da bi ih prilagodio sopstvenom glumačkom talentu i talentu svojih kolega, a zatim krenuo sa delom na turneju kao što smo i mi učinili. To nisu književni komadi; oni su pozorišne farse, i istinski postoje samo na pozornici. Kao što je naš kolega napisao 1665: Komedije se prave samo da bi se izvodile. Večeraš cete videti našu trupu na istom poslu kóji je Molière preduzirnao iz večeri u ve-

če, pre više od tri stoleća; oživljavajući Sganarellea ko zna po kóji put. □ Jonathan Marx, dramaturg

Born again Sganarelle It was quite an experience four years ago, participating in the creation of our Sganarelle. It has been quite another sort of experience this fall, participating in the re-creation of this exhilarating piece of theatre. It began in New Haven in 1978, in a state of creative chaos. Andrei Serben was to direct a play at the Yale Rep, but wasn’t sure what it was to be. The leading candidate was a biographical play about Moliere, Mikhail Bulgakov’s A Cabal of Hypocrites. Serban wanted to interpolate a short Moliere farce or two into the text. We assembled a cast to read the plays aloud. Bulgakov was soon dropped; the farces remained. We went into the official rehearsal period, with four of five hours’ worth of scripts, unsure of precisely which plays we were going to perform. For the first week or so, we dealt with this problem by ignoring it. We dropped the scripts and improvised.

A memorandum from that period recalls some of the goings-on: The actors contort into unlikely arrangements of limbs and torsos; these ridiculous, deformed shapes then greet each other in whatever way they can - hand shaking, elbow nodding to nose. One series of paired encountres evolves into a ballroom dancce of mishapen characters. Racks of old costumes are brought into the rehearsal room and we actors rummage about in them, trying on various combinations, and improvise extravagant movements while the stage manager reads lines at random. The director observes, ponders and decides: Try it again, with a different hat. Somehow, from all this chaos, emerges Sganarelle. We perform it scores of times and tour it to Cambridge and New York. And then it evaporates. In Cambridge last fall, we begin with a form - a misty form, necessarily, clouded over with the passage of years. We have the four scripts we eventually decided upon - including A Dumb Show which has been reconstructed from a sound tape lodged in a Yale library. We have the original director and the same disigners and four actors from that earlier production, each of whom has recollections of what went on before. We also have racks of old costumes: not the same costumes, but the same sort of pro-