Битеф

into movement, occasional coming together in unison. Each section has a movement theme. Telephaty, set to Esu, the Trickster, is the second part of the first section. The three dancers intersect, _add kicks and turns to their leaps and hops, almost submerged by the sound until everything suddenly winds down. Eidetic Body, to A Walk Through the Shadow, starts in silence. The dancers, now in tights, focus on a distortion of the head-down Cave Turn from Martha Graham’s idiom. It is all intense, meshing with the extraordinary dreamlike texture of the music. Miss Fenley, frankly, is less of an adagio than an allegro choreographer. Projection, to Clonetics, brings her back home. The insistent repetitive drive of the music here follows the amazing dancers, whipping around like crazy. □ (Ana Kisselgoff The New York Times, Saturday, November 19, 1983) |l€^'

Uklanjanje oznakę post-moderno Stvaralačka energija Molisse Fenley izvire iz nje u uzastopnim talasima, stvarajući nadgradnju od savremenih iskaza i lomećfse u znaćajnim delima izvođačkih umetnosti. Igra ove koreografkinje, pod pokroviteljstvom The Kitchen i Dance Theater Workshop u New Yorku i Walter Art Center u Minheapolisu, govori o intenzivnom bavljenju i jedinstvenoj predanosti razvoju osmišljenog eksperimentalnog rada, koji Je ćine znaćajnim savremenim umetnikom. Fenleyeva odbija da prihvati atribute post-moderno i pozno-post-moderno koję se pridaju njenim kolegama igraćimat Pleśna umetnost, kako je odreduje Fenleyeva, bavi se samo igrom. Njeno istraživanje forme upravljeno je ka onome što ona zove fenomenologija pokreta - urodeno ili

intuitivno prihvatanje i uživanje u pokretu na kinestetičkoj i emotjvnoj ravni. To omogućava posmatraču da igru posmatra bez potrebe da se naglašava kako se odigrava poseban, dramatski dogadaj ili da se trażi razlog za pokret, iako je njen rad zamiäljen tako da podstiće i intelekt. Fenleyeva je rodena u Las Vegasu, odrasla u Nigeriji, i Spaniji, a završila baletsku školu u Mills Collegeu u Oaklandu, u Kaliforniji, gde je studirala tehnike Graham i Humphrey i kompozicijske metode Louisa Horsta. Medutim, ona je otišla dalje od poznatih i prihvaćenih formi da bi razvila sopstveni jezik pokreta. Danas Fenleyeva spaja čvrsto saznanje o tradicionalnoj koreografiji sa radikalem umetničkim pristupom. Ona predstavlja težnje sadašnje generacije da proširi granice umetničkog izraza. Rad Fenleyeve šokirao je etablirane redove u matici moderne igre kad su njeni komađi, postavljeni u oštrom kontrastu prema igrama sastavljenim od običnih pokreta, bili prikazani u New Yorku, pośle njenog dolaska u taj grad krajem sedamdesetih godina, u vreme kada su poćeli da se

pojavljuju radovi mnogih umetnika koji se vezuju za savremenu avangardu. Težnja ka vraćanju na atletsko i virtuozno počela je da uzima maha i Fenleyeva, sâma atleta i plesač, tim pokretom je proširila svoje prvobitno interesovanje za koreografiju. Da li je plesački savet bio spreman za njen rad? Ne znam da li Je Njujork bio spreman za mene, każe Fenleyeva, ali publika je bila spremna za neku promenu, za neku energiju i za neku igru. Posvećivanje Fenleyeve promem, energiji i plesu uočava se u njenirn nelin'earnim radovima Energizalor, Neina ielja, Praksa i Eureka - za koję je zamišljeno da se dožive kao čisti igraćki dogadaji, bez naracije, lika lii fabule. Kao umetnik, Fenleyeva se bavi prevazilaženjem poznatih, udobnih struktura i form!; to bavljenje se nalazi u središtu njene koreografske tehnike i prožima njeno Interesovanje za sve umetničke forme. Živeći na donjem Manhattanu kad ne daje predstave u Parizu, Hong Kongu iii Montrealu, Fenleyeva obilazi galerije, baletske dvorane i pozoriśta, aktivno traieći stvaralačke podsticaje koję smatra vitalnim za razvoj svog rada. Kad opisuje svoje kritićke reakcije na vizuelne i izvođačke umet-

nosti, njenu živu diskusiju ispunjavaju imena istaknutih umetnika, muzičara, glumaca i igraća. Mnogi od tih Ijudi postali su njeni bliski prijatelji, drugi su nastupali sa njom u predstavama u The Kitchen, Danse Theater Workshop ili na gostovanjima. Ova grupa čini danas jezgro eksperimentalnih umetnika u Njujorku. Težište pristupa Fenelyeve i jedinstvena crta njenog koreografskog postupka jeste pojam četvrtog sveta. Prema njenomobjašnjenju, ovaj pojam uključuje sve vécu upotrebu elektronskih aparata u savremenoj industrijalizovanoj kulturi. Na primer, muzičari uziraaju sintetizovane zvuke tehnološkog društva i akustične zvuke iz kultura Trećeg sveta da bi stvorili muziku četvrtog sveta, spoj apstraktnih raelođija sa ritmičkim strukturama tipičnim za muziku Trećeg sveta. Četvrti svet podrazumeva i intcresovanje Fenleyeve za aktuelne svetske događaje koji, kako ona oseća, odražavaju sve veće stapanje kultura i tradicionalnih oblika mišljenja i izraza. Njen najnoviji rad, Hemisfere, sjedinjuje dosad najambicioznijih intelektualnijih i fizičkih istraživanja di-

naraike prostota ove koreografkinje i proširuje njeno ispitivanje četvrtog sveta u igri, kroz impresivan prikaz koreografske raznovrsnosti. Simbolišući mladalačka iskustva i utiske umetnice, kao i njeno profesjonalno pojavljivanje na tri kontinenta, naslov predstavlja i kombinovanje istočnih i zapadnih tradicija. U naslovu se sugerišu i leva i desna moždana hemisfera - analitički i intuitivni urn - kao i kontrast između svesti o tradiciji i zaboravljanja kulturnih formi, Štaviše , Fenleyeva strukturiše svoje radove analitički i intuitivno. Koristeći izrazito analitički pristup svojoj koreografiji, ona izgrađuje širok, složeni okvir koji smatra intelektualnim temeljem svoje igre. Intuitivni sloj telesnog pokreta donosi emotivni kvalitet delà, izbijajući na površinu dok se igrači kreću prema složenim ritmovima i protivritmovima. U studiju Fenleyeve četiri igrača provode sate i sate radeći na samo jednoj frazi od osam taktova iz Hemisfera, koji pokazuj u svu strukturnu sloźenost delà. Fraza je teška, a pokreti su široki. Pojavljuju se tananosti fraziranja, punktuirane nogama savijenim u skoku, leđa zabaćenih iii povijenih u luk i čitavim niżom pokreta ruku koję äibaju kroz vazduh

u spiralama ili miluju prostor izvijenim lukovima. Hemisfere su delo spoją i o spoju. Fenleyeva je uverena da je spoj oblika, tradicija i naroda oslobada da razvije svoj umetnićki izraz u još većem stepenu nego što je to ranije bilo moguče. Komad je rezultat interakcija između četiri mlada umetnika koji predstavljaju mešavinu kulturnih tradicija i umetničke vrednosti. Koreografkinju posebno impresionira ta interakcija, pošto svaki od učesnika u delu ne samo da poseduje ličnu istoriju već i svest o svojoj umetničkoj istoriji. Kompozitor Anthony Davis oslanja se i na tehniku komponovanja i na tehniku improvizacije i stapa bogatstva nekoliko muzičkih tradicija u novu muzičku formu sopstvene kompozicije. Umetnik Francesco Clemente, roden u Napulju, ima svoje studije u Indiji i na Manhattanu i daje prilog Hemisferama svojim jedinstvenim umetničkim konceptom. Kostimi Rei Kawabuko izražavaju japansku elegantnu liniju. A sama Fenleyeva u koncipiranju Hemisfera izražava pre pogled na svet nego pojedinačni pogled. Njena stvaralaéka

energija ovde dostiže vrhunac, u talasu koji najavljuje novu eru - ona je prva koja transavangardu (spajanje eksperimentalne umetnosti širom sveta) uvodi u igru.D [James Dillon]

Two sides of the brain For many artists of the ’7os, when the great Return to Painting occurred around 1977 it was as though sacred vows had been broken. Artists who had assumed a common ideology, or at least a simultaneity of languages, turned their backs on one another and on a period of open discourse about media and mediums, withdrawing behind pre- 1968 lines. It was as though the art world had been given a new interior, where everyone was once again assigned a specific office, with each frosted glass door marked by profession - Painter, Photographer, Sculptor, Dancer, Musician. The euphony of voices that had re-

104

«#ÜVIi