Гледишта

Za progresivno oporezivanje svih izvora prihoda građana, osim ličnog dohotka iz radnog odnosa, postoji pravni osnov u Ustavu i osnovnom poreskom zakonodavstvu. Međutim, da bi se koristilo progresivno oporezivanje ličnog dohotka iz radnog odnosa, nužno bi bilo izvršiti odgovarajuće promene u Ustavu (proklamovanje načela formiranja sredstava prema ekonomskoj snazi, umesto formiranja sredstava prema radu) i u Osnovnom zakonu o doprinosima i porezima građana (pružanjem mogućnosti društveno-političkim zajednicama da vrše oporezivanje i ličnog dohotka iz radnog odnosa na način koji im najviše odgovara, umesto postojeće obaveze da primenjuju proporcionalne stope pri oporezivanju ovog izvora). Isto tako, trebalo bi izvršiti niz promena u poreskom zakonodavstvu koje se konstituiše na bazi Ustava i osnovnog zakonodavstva iz domena formiranja sredstava za opštu potrošnju. Kad tvrdimo _ da bi progresivno oporezivanje ličnog dohotka iz radnog odnosa imalo za posledicu da u poreskom sistemu faktički figurira formiranje sredstava po načelu ekonomske snage i da bi to iziskivalo inauguraciju ovog načela i u Ustavu, s obzirom na mesto ličnog dohotka iz radnog odnosa u strukturi prihoda građana, mogao bi se staviti prigovor da je i do sada lični dohodak iz radnog odnosa progresivno oporezovan u formi doprinosa iz ukupnoe prihoda građana i da bi se ovim instrumentom moglo obezbediti doslednije ostvarenje načela formiranja prihoda prema ekonomskoj snazi. Međutim, pri ovome treba imati u vidu (1) da se doprinosom iz ukupnog prihoda građana progresivno oporezuje lični dohodak iz radnog odnosa samo ukoliko prelazi određenu granicu, (2) da je zbog toga, uglavnom, efekat ovog doprinosa mali (doprinosom iz ukupnog prihoda građana ostvamje se svega oko 0,1% sredstava koja se formiraju direktnim budžetskim oblicima priboda iz ličnog dohotks iz radnog odnosa) i (3) da su relativno male mogućnosti za povećanje finansijskog efekta doprinosa iz ukupnog prihoda građana time što bi se proširila osnovica ili što oi se povećale postojeće stope ovog dopiinosa s obzirom na karakter i cilj korišćenja doprinosa iz ukupnog prihoda građana i njegovo mesto u pozitivnom poreskom sistemu. II >amo sebi ne predstavlja naročito veliku teškoću izvršiti promene u zakonodavstvu, pa i u Ustavu. Problem nije ni u tome da se utvrdi ono što treba promeniti u zakonodavstvu ako se nađe da je opravdano zavesti progresivno oporezivanje ličnog dohotka iz radnog odnosa. Međutim, centralno je pitanje utvrditi opravdanost progresivnog opore-

1665

DILEME O OPRAVDANOSTI PROGRESIVNOG OPOREZIVANJA LICNOG DOHOTKA