Дело

94 Д е д о искључивању из берзе. Но ваља имати на уму ово : „суд части" који би био од утицаја претиоставља да иостоји заједнички и једноставни појам о части унутра, у самоме сталежу. Нема сумње да у Немачкој није тако. и не може ни бити тако по самоме уређењу немачких бераза, чије су каније отворене за свакога без разлике. Пре свега не постоји ни приближно једнак лични иоложај међу иосетиоцима берзе, који се скроз разликују и по имовноме стању и по гледишту. — Лондонска берза за Фондове организована је много више .,плутократски“ (плутократија = владавина богатсва. канитала), пошто се тамо тражи, као што смо видели, као иретходна погодба за приступање берзанској трговини. свакако и веома знатан имовни улог и јемство. Међутим не сме се мислити што је у Немачкој допуштен приступ на берзе и онима што екоро ништа немају, да је тиме уједно у Немачкој и смањена на берзи владавина великих капитала. Нема од тога савршено нипгга, наиротив: та владавина врши се само у много скривенијем облику те по толш је и много мање подложна осећању одговорности: велики, крупан каииталиста, када га узму на испит, указује на многобројне ..шарене елементе", који учествују у трговини на берзи. Међутим извесно ти се елементи не налазе искључно V мање иматним слојевима берзанских трговаца, пошто часност и поштење једва ће бити да иду често руку под руку са дубином кесе. Међутим једно је извесно : данас могу само „јаке рукеи, т. ј. велики капитали вршити Функције, којима служи трговина на берзи. Концентрација крупних канитала, на коју се данас много жале, у рукама великих банака просто је неопходна, у извесним границама, за нашу данашњу економну организацију. Мали спекулант. који се труди заслужити што на малим диФеренцијама у ценама и који је од берзе начинио поприште где би хтео тек уловити имаовину, коју не носедује, тај — не обавља никакву економну задаћу; оно што њему припадне као заслуга са свим без потребе плаћа народно газдинство залишноме иаразиту. Доцније ћемо видети још какве големе језивости могу крупне каииталисте изазвати на берзи за народне имовине, а такођер ћемо видети, да ли се и птта би се могло иредузети те да се ограниче те опас-