Дело

134 Д Е Л 0 II У првом делу ове наше расправе изложили смо до сад: какви су били у историји трговачког нрава односи између грађанског и трговачког права. Сад ћемо у овом другом делу прећи на излагање утицаја, које је вршило трговачко право на грађанско право с напоменом, да нећемо улазити у специјалне главне случајеве генерализовања трговачког права и овде их проучавати, јер би нас ово ироучавање одвело преко гранпца постављених овој нашој расправи и довело на чисто специјално поље трговачког права, што може бити предмет посебне расправе, а не историјског погледа на односе грађанског и трговачког права, на шта смо се ми ограничили. Пошто је био измењен основ трговачког права и од субјективног система прешло се на објективни систем, т. ј. од лица на послове, то је неминовно морало доћи: или да се ти трговачки послови дефинишу, или ако се то није хтело, што би било најсходније и најбоље, да се ти трговачки послови поброје. Француски законодавац од 1807 решио се, да их поброји и за то је морао дати основан појам шта чини трговачку природу један трговачки посао, па да га уврсти у свој списак послова, који би одговарали овоме схватању и само искључиво за те ту побројане послове. Али у ствари, он се није само тиме задовољио и да ту уврсти само стварне трговачке послове: дао је трговачким пословима много ширу сферу у закону, но што би им била њихова стварна сфера, те је уврстио у трговачке послове и неке послове, који, у истини, немају у себи ничега трговачког. Тако, у трговачке послове уврстио је и предузећа о агентурским пословима, а код ових се предузећа врло карактеристично да видети противуречност између легалне и стварне природе ових послова. Ма како да се схвата шта сачињава трговачке иослове, опет агентурски нослови не могу ући у њих ни на какав начин: агент само даје под најам своје услуге својим клијентима, он не шпекулише, нити посредује између произвођача и потрошача. Само та разлика што агепт не потпада под диспинлину као што чиновник потпада, хтело се, због оскудице те гаранције, дати њнховим клијентима некаква сигурност у томе што ће их потчинити падлежности трговачких судова. Ово је, дакле учињено нз простих разлога корпсности и практичности што је законодавац те послове уврстио у трговачке