Књижевне новине
BROJ 47
L
ONREĐaoeveoVe e
I „KO
„VMVIOLN” A,
IZLOŽBA SLIKARKE KOSARE BOKSAN-OMCIKUS
_ Posle Bate Mihailovića i Petra Omčikusa Kosara Bolšan je treći član Grupe jedanaestorice koji priređuje gamgostalnu izložbu. Kao slikarka iz | naše najmlađe umotničke generaciie, istupila je sa svojim slikama pred javnost pre godinu-dve dana, po .za– vršelku Akademije. Uprkos tako Rkratkoj aktivnosti, ona je već stekla priznanje po nekoliko slika koje su bile zapažene na »ULUS«-ovim izložbama,
Ono što Bokšanovu karakteriše kao"
· mladog stvaraoca neosporno je pozitivno: kao mnogi naši istaknuti likovni radnici, kao neki »mladi« i kao članovi Grupe kojoj pripada, ona želi da izgradi slikarstvo koje bi bilo neBacila onog plitkog shvatanja realizma „što ne prevazilazi okvire obične opservacije. Zato posle akademski strogih studija, — od kojih su neke prikazane i na ovoj izložbi, — prelazi na slobodan izraz trudeći se da ga stavi u funkciju svoga doživljaja prirode i čoveka.
Ali oslobađajući se akađemskih kanona ova mlada slikarka oslobađa se odveć lako i kontrole razuma, većih ambicija, kompleksnijih težnji, U njenom slikarstvu, odista, ima malo napora u traženju prave mere u transponovanju slikanog objekta. U njemu,
zasada, takođe nema dublje logike, .
apsolutnijih vrednosti, Po nekim platnima reklo bi se da ona smatra instinkt i tftemperamenat prvim faktorima u umetničkom oblikovanju. Zato, njena umetnost pretstavlja očiglednu antitezu racionalizmu. Naravno, teorisko je pitanje o značaju imstinkta i temperamenta, O tome su davane interesantne izjave i Disane duboke studije. Iracionalistički pokreti u savremenom slikarstvu zasni-
Kosara Bokšan: DEVOJČICA S MAČKOM
vaju se na ovim kategorijama argu.memtisanim Bergsonovim a naročito MFrojdovim tezama. Ali ovakav aWtav Kosare Bokšan nije intelektualistički i svestan: dobija se utisak da je on kod nje aprioran, jedna faza u ateljerskim eksperimentisanjima.
"To apriormo patetično slikanje, koje na mahove prelazi u golu emfazu, što je došlo do izražaja na Mihajlovićevoj i, samo donekle, na Omčikusovoj izložbi — .,retstavlja jednu novinu, istina ne mmogo pozitivnu. Koristeći se postulatima »ćcole de Paris«, čitave generacije naših slikara trudile su se da spoje duh i materiju, osećamje i razum, ideju i stvarnost. Uravnoteženost i težnja ka apsolutnom bile su njihov= osnovne preokupacije. Međutim, ovi mlađi slikari kao da se nalaze pod uticajem nordiskog ekspresionizma .u kome mulna patetika zamenjuje svetlo osećanje a magloviti instinkt jasnu koncepciju. Posmatraču, ponekad, izgleda da su oni ta-·kav način slikanja izabrali bez stvarne unutrašnje potrebe, bez lične ubeđenosti. 0
Sve ove asocijacije može da potvrdi priličan broj ulja i akvarela sa njene izložbe, »Kompozicija«, »Beograd posmatran s Opservatorije« naslikana su forsirano i nemaju u sebi dubljeg doživljaja i istinskog sadržaja. Ova “platna, takođe, nisu zanimljiva ni kao čisto likovna meditacija.
Ali Kosara Bokšan je uzbudljiva i)
uverljiva onđa kada je neposredna i odmerena. Lepe mogućnosti njenog talenta naročito otkriva platno »Devojčica sa mačkom« .— svalkako najbolja slika na izložbi — zatim »Motiv ig okoline Rijeke«, Kamenjar u Istri, tempera »Koncert« i neki akvareli. Ove slike imaju i ljudske topline, 1 poleta i snage. Osim toga, one 5U i zanatski na visini: odnosi bojenih površina su tačni i zvonki, arabeska je
- aseaoeesoeoesovsovoeoneeBeRRo eee eee OE Bs.....
zez
Ljubica Sokići CRTEŽ
impresivna i jasna, tonalitet čist i profinjen. i
Registar tema Kosare Bokšan=Om= čikus je dosta bogat. U njemu najznačajnije mesto zauzima ljudska figura što je nesumnjivo pozitivno; zatim dolazi pejzaž iz Istre i Severnog Primorja i »nature morte«.
Pred Kosarom Bolan nalazi se nekoliko problema. Pre svega, potreban je napor da se oslobodi uticaja Petra Omčikusa; mnoga njena platna deluju kao varijacije na Omčikusove slike. Zatim, napor da iz svoga slikarstva isključi sporosti, čisto manuelne egzibiciie i slučajnosti: ukratko, napor ka ozbiljnijem, humanijem i, naročito, iskrenijem slikarstvu. '
Slike koje su navedene i neke koje nisu pobrojane, jasno pokazuju da će Kosara Bokšan imati snage da savlada sve prepreke. Jer, ona ima osećanja i mašte, smelosti i snage. Zato se može pretpostavljati da će ona Uz te
' osobine i uz dublju i ozbiljniju kon-
centrisanost likovne misli otkriti svoju umetničku jindiv:dualnost i naći svoj likovni jzTaz.
M. B. PROTIĆ
'KNJIŽEVNE:NOVINE
U. MU IE 7; MI. SC: O SOJ
j a
II i —————
egepBoov popeo GeaopoV 00 De0BDDRWWO0090980 opoveebpooBeope ggeoooe gee Poo beeBBaOeap9o00 890908 00PP 000000%000060000600000 0906 009 00098 6000069P o 0PO 000980 600060 Rp Braga Res p eee PeEH
Ismet Mujezinović CRTEŽ
27 KNJŽEVNOG. . 1 KULTURNOG ŽIVOTA“ ·
(Izdanje Matice srpske, Novi Sad, 1951) ki7
yretežni deo ove knjige ispunjen je ispitivanjima književnih i kulturnih problema Vojvodine u istoriji, njene pozicije u današnjici i perspektiva njenog kulturnog i umetničkog stvaralaštva u budućnosti. Ako se izuzme članak o Maksimu Gorkom i prikazi o knjigama Vjekoslava Kaleba, Slavka Mićanovića, Nikole Drenovca i o Hrvatskom kolu 1945 god., Živan Milosavac se pokazuje najživlje zainteresovan sadržajem života u Vojvodini; u njoj se najviše ograničava na istorisku ulogu i današnji značaj Novoga Sada; u njemu usretsređuje gotovo svu pažnju na kulturnu misiju Matice srpske i značaj njene nacionalne, socijalne i književne delatnosti. Sekretar Matice srpske i urednik njenog Letopisa, Milisavac se u ovoj knjizi potvrđuje i kao uspešan istoričar njenih pregnuća u prošlosti i tumač njene savremene uloge. i Milisavac ima u svom naučnom i kritičkom postupku nekoliko vidno pozitivnih osobina. Primenjujući dosledno dijalektički metod, on dolazi do rezultata koji su katkad sasvim suprotni. sudovima i postavkama naše tradicionalne istorije književnosti. To čini naučnu svežinu | novost u članku Srpski pokret Četrdesetosme u književnim đelima gavremenika. To je živo pisnna i ubedljivo dokumentovana istorijica »razvoja Pokreta od narodne i naci-
Etnogralski
Nedavno je Beograd obogaćem novom muzejskom izložbom. U analima Etnografskog muzeja, starog već preko pola stoljeća, zabilježen je, pored ostalih datuma i 29-XI protekle godine. Na taj je dan muzej ponovno olvorio svoja vrata nskon dulje šutnje, na koju je bio osuđen zbog nedovoljnog prostora za postavljanje stalne izložbe u ranijoj zgradi. Preseljenjem u novu zgradu na Studentskom trgu pružena mu je mogućnost življeg djelovanja.
Ova izložba, kao i većina drugih koje muzeji priređuju, istovremeno odražava u praksi uspjehe mauke koja je u muzeju predmetno zastupana, kao i stepen razvitka nauke o muzejima, čija se teorija i praksa vezuju ne samo uz pojam »muzej« i njegove funkcije, već i uz onu granu nauke, koja određuje specijalnost muzeja. Povezivanjem obih naučnih discipli-
na, -— lu našem slučaju etnologije i
muzeologije —, stvara se Osmova za
naučno oblikovanje izložbe.
Put razvitka naše nauke o narodnom životu tekao je od opisivanja pojava u tom životu do historiskog tumačenja ethičkih fenomena u njihovoj uzajamnoj povezanosti. Taj se razvitak praktički odražava i na izložbama etnografskih muzeja. »Sistematsko« nizanje predmeta bez obzira na mjihovu etničku pripadnost, nepovezani prikazi pojedinih sektora narodnog života jedne elmokulturne oblasti, zapostavljanje privrednih grana narodne altivnosti, zamenjuju se »tematskim« izlaganjem prema određenim etničkim grupama, gdje se prikazuje narodni život u svojoj kompleksnoj cjelini. Teoretsku formulaciju ovih principa dali su muzealci etnolozi u protekloj godini na savje= tovanju Muzejskog saveta FNRJ, dok ih u cjelini beogradski Winografski muzej sada praktično primenjuje na novoj izložbi.
Izložba prikazuje nekoliko etnokulturnih cjelina. Njima je uglavnom i obuhvaćeno cijelo područje Narodne Republike Srbije. Tu je istočna Srbija sa južnim Pomoravljem, Šumadija, Stari Vlah, Kosmet i Vojvodina. Prikazi ovih oblasti čine odvojene sektore izložbe, a u svakom je naglaženo ono što je za određenu etnokulturnu skupinu značajno, bilo u proizvodnji, načinu života ili folkloru. Međutim, pored naročitog isticanja specifičnosti, pojedine su etničke grupe prikazivane u cjelini svog životnog kom-
pleksa. x
Tzloženi predmeti nisu stariji od 150 godina, a mnogi od njih su naši savremenici. Tako između pojedinih primjeraka postoji raspon od stoljeća i
„pol, historisko — razvojni način izla-
ganja nije se mogao ostvariti, jer mu= zej ne posjeduje »historisku« građu u onom obimu, koji bi dozvoljavao primjenu tog principa. Ali, gdje je bilo moguće, izvestan je broj izložbenih predmeta datiran, pa nam oni ovako označeni, pretstavljaju barem poneko vremensko uporište. Pođimo sad našom izložbom,
U prizemnoj dvorani prikazana je istočna Srbija i južno Pomoravlje. Na zidovima nas dočekuje vedri sklad pirotskih ćilimova, a u vitrinama, pored ostalog, vanredni primjerci paraćinske keramike, Ovi predmeti daju svojom ljepotom izrazito folklorni naglasak tom dijelu izložbe. Međutim, način kako se proizvode ne ostaje za nas tajnom, kao što je to bilo nekad na izložbama te vrste. Vertikalni razboj »šešstak«. tumači nam kako se ćilim tka, a nožno grnčarsko kolo kako pod prstima keramičara rastu plemeniti oblici suđova, Proces nastajanja pojedinih predmeta dat nam je od siro= ve materije, preko tehnološkog proce• sa i tehničke obrade do završnog, u
muzej u Beogradu ponovo otvoren
našem slučaju umjetničkog oblikovanja. Pojeđino sitno oruđe i izvanredna fotografska đokumentacija spretno montirana, služe kao dopuna ovim prikazima. Po tom su principu prikazivane gotovo i sve oštale značajne grane narodne proizvodnje u drugim dijelovima izložbe.
Vinograđarstvo, gajenje žitarica, kožuharstvo, mlekarstvo, stočarstvo, sve su te privredne aktivnosti istočne Srbije i južnog Pomoravlja objašnjene raznim predmetima, čiji su oblici i načim obradđe naročiti, pa zbog toga u etničkom &mislu i značajni. Oni nas upoznaju sa životom ljudi tih oblasti, kao i sa njihovim razvijenim smislom za korisno i lijepo. Gotovo je nemoguće na većini predmeta povući granicu immeđu racjomalno-utilitarmog i egstetski-umjetničkog oblikovanja, Ta povezanost osjećanja za lijepo i osjećanja za praktično ispoljava se gotovo na svakom etnografskom predmetu. Da se zaustavimo samo na manje značajnim, kao što su pletene korpe iz predjela južnog Pomoravlja, čiji je oblik prvenstveno uslovljen njihovom namjenom. Koristeći prirodne oblike kuka i čvoruga grana koje su upotrebljavane za izradu drške ili osovine, vješto pletući pruće, zađovoljavajući zahtjeve praktične namjene, stvoreni su
predmeti i umjetničkog kvaliteta. Iz- ·
laganje po principu etničkih grupa provedeno na ovoj izložbi — jedini je način da se istovremeno sagleda dvojaka vrijednost etnografskih objekata, naime da su oni u isto vrijeme dokumenti materijalne kulture i umjetnička ostvarenja. Svaki drugi način prezentacije išao bi na uštrb cjelovitosti njihove vrijednosti. Prikaz istočne Srbije i južnog Pomoravlja dat je veoma iscrpno. Pored
POLIIIIIIIIIIIIIITI OIIIIIIIIIIIIIIIIIIII] (tećeoyodogeeeeO Bee!
Rađomir Stević:Ras: SKOPLJANKA
predmeta iz područja privrednih djelatnosti, izloženi su mođeli kuća i mlinova, koje pokreću brzaci na Moravi. Oni nas upoznaju sa smislom za određene građevinske oblike stanovnika tih predjela. Kovčezi za ruho, muzički instrumenti, grnčarija, vezovi, nošnje, zubuni i ćilimi „dopunjuju njihovu folklornu svrhu.
Na prvom spratu muzeja počinje izložba koja prikazuje Šumadiju, po istom načelu kao što je bila prikazana prethodna tema. Naglašene su specifične privredne grane tog etničkog područja (poljoprivreda i voćarstvo), kao i sve ono što je posredno ili neposredno uz njih vezano sve do izrazito folklormih ostvarenja. Poljoprivredno oruđe i ambari, pušnica za šljive, rekonstrukcija sobe, nošnje, vezovi i drugo, dopunjuju etnografsku sliku Šumadije.
Za područje Zlatibora, Užica i Starog Vlaha istaknuta je drvodeljska
privređa. Pored nošnji, čija ljepota arhaičnog kroja i kolorita govori o instinktu za lijepo, izraženom u materiji, obliku i boji, najprivlačniji dio ove izložbene teme je naturalisiički prikaz otvorenog ognjišta.
U idućem je odjeljenju zastupljena oblast Kosova i Metohije. Vjerno i.
potpuno uređenom radionicom sa a-
latima i svim priborom, kao i gotovim izrađevinama prikazana je najkarakterističnija privredna grana tog predjela: kujundžiluk i filigran. Nenametljiv realizam ove rekonstrukcije jedno je od najboljih rješenja te vr-
ste na izložbi. Za njim ne zaostaje
ni rekonstrukcija građanske sobe iz
. Prizrena.
U atraktivnom pogledu nošnje dopunjuju ovu temu.
Vojvodina kao elnografska tema dokumentovana je najmanjim brojem predmeta, ali je sadržinski najzanimljivija. Nije slučaj što ovaj dio izložbe ostavlja dojam nepotpunosti. Vojvodina do nedavna nije smatrana kao teren vrijeđan pažnje etnologa, zbog jake infiltracije elemenata grad ske kulture i siromaštva u etnografskoj građi, Međutim intenzivnije sa-
biranje materijala na terenu, kao i istraživanja koja su vršena posled-
njih godina, pokazala su da oblast Vojvodine pretstavlja etnografski veoma zanimljivo područje uopće, a specijalno u vezi društvene proble= 'matike i odraza tih pojava u etmičkom pogledu.
Realistička rekonstrukcija »mrtve prirode« neukusnih predmeta fabričke produkcije, sličica, veza i raznih a&itnarija na komodi u »uštirkanoj« »ekstrajnici« (gostinakoj sobi), govori
· više i ubedljivije u tom smislu, ne-
go Što bi se moglo postići bilo kojim drugim načinom tumačenja,
Manjine Vojvodine prefstavljene su uglavnom nošnjama, a kao apecifična privredna grana „čitavog „etničkog kompleksa, obzirom na skučenost pro stora, dat je samo rečni ribolov.
Na temu vojvođanskog folklora naročito su zanimljive ikone na staklu, koje po tehnici izvođenja, kao i po ikomografskim varijantama živo iluatriraju onu mapetost u” likovnom smišlu, koja se ođrazila i na potpisamim djelima »gradskih« umjetnika ove oblasti: ikonografski problem kao rezultat preplitanja „pravoslavlja a katolicizmom, — i tehnički, kao odraz zapadnog g&likarstva u našem aglučaju
iz alpskog područja, gdje je tehnika slikanja na staklu bila naročito rasprostranjema. Izložba se završava prikazom oblasti Vojvodine. .
Gledajući u cjelini, ova je izložba u razvijanju tema jasna, a u njihovom dokumenftiranju logična. Ona nam se pretstavila kao ukusno izvedema Sscemarija, postavljena na na= učnoj osnovi, bez šablonskog ponavljanja. Stil njen je u općem jedinstven, a u pojeđinostima raznolik i menja se i podređuje prema sadržini i značaju pojedinih manjih tema u okviru osnovne, koja je identična sa prikazom jedne etnokulturne cjeline,
Pojeđine su »scene« dopunjene dobrom fotografskom dokumentacijom pretežno umjetničke vrijednosti. Ova u velikoj mjeri đopunjuje tumačenje pojedinih predmeta ili skupina, te grane proizvodnje. Fotografija ima u tom slučaju ulogu »likovne« legende, pored pisanih, kojima na sreću ova izložba nije bez potrebe nafrpana.
Tehnička oprema u cjelosti je ukusna, vedra i privlačna, Žive karte pojedinih predjela ilustrirane nošnjama, vitrine i njihova oprema, ragvjeta, manekeni, natpisi na predmetima, sve to djeluje svježe i neposredno. Ova su rješenja postignuta primjenom izvjesnih principa savremene prezentacije robe i općih iskustava aranžiranja, a djelimično pofsjećaju na opremu velike »probne« izložbe narodđne umjetnosti iz 1950 godine priređene na Kalemegdanu, koja još i danas — usput rečeno — tuspješno djeluje u inostranstvu.
Konačno, na našoj su izložbi imali ·
i arhitekti, projektanti za unutrašnje uređenje, svoju riječ, čije usluge pri postavljanju izložbe muzeji u praksi do sada gotovo i nisu koristil,, a čija se saradnja pokazala uspješna, kao što je to i ovdje slučaj.
Ponovnom predđajom Finografskog muzeja javnosti, Beograđ je zaista obogaćen jednom kulturnom tekovinom. Iako sađanju stalnu izložbu, čiji je obim ograničen &kmiččenim prosštor= nim mogućnostima, možemo smatrati jednom sumarnom muzeološkom »skicom«, osnove na kojima je ona sagrađena zdrave su i pružaju mogućnosti daljeg razvitka. Eventualno proširenje izložbe i dopuna već Dpostojećih odjeljenja, biće samo produbljivanje i potpunije dokumentiranje zrelo i logično date osnovne muzeološke zamisli, |
Verena HAN
boba bb od u dd II III IIIIII U] Ć -
Maner Sulejmanovski: UČENICA NA SVOM POSLU,
.jasnost, dobru kompoziciju i
STRAN.
onalne revolucije u kontrarevoluci )narnmi bedem austrocarizma«, Uloga Jovana Subotića, Branka Radičevića,
Bogoboja Atanackovića, Jakova Ignja .
n. tovića,“ Đure Jakšića, Sterije, u revo– |
luciji 1848 god, i njen odraz u njiho=
vim delima dati su u novom osvetlje> ” nju, sa revizijom mnogih elemenata
njihova stava i dela..Svežina Mil savčevih postavki ne gubi se ni po
red činjenice da on nije prvi na tom ~.
putu, da su promenu suda o Ignjato- ~
viću izvršili već Velibor Gligorić i.
Živojin Boškov, a o Đuri Jakšiću to -
isto učinili su Milan Bogdanović, Jo= van Popović i Krešimir Georgijević. Ne znam čemu treba pripisati omašku ·
da Jakšić »ČCetrdesetosmu tek ovlaš dodiruje u pripoveci straži« kad je on u. pripoveci Milan opisao baš borbe iz 1848. ~
Na, mrtbvo-žd
Vanredno je koristan činilac njego- i va metoda i nastojanja da pokrete, -
ličnosti i dela uvek pretstavlja u nji
hovim jistoriskim „uslovljenostima, proizašlim iz spleta ekonomskih, na= cionalno-političkih i kulturnih uticaja. Tu Milisavac pokazuje smisao za meru. On nikad ne nagomilava činjenice. Ne gubeći se u njima, on ođ njih uzima koliko je potrebno za preglednu, reljefnu i upečatljivu sliku predmeta o
· kome piše. Otuda su njigovi tekstovi
živi, dovoljno sažeti, usmereni na povlačenje najkrupnijih crta i upuće= ni na isticanje presudno važnih oso= bina. I kad se posluži kojom činjeni= com naizgled manje važnom, ona sa= mo oživljuje tekst i čini ga &likoviti= jim. Treba samo videti kako Milisa=
vac, u već pomenutom članku o 1848 ~
oj daje pođatke o Petru Čarnojeviću, ili navodi jedno mes•fo iz Dnevnika Milice Stojadinov okinje, ili sti= hove o Đoki Rac. xu — neočekivano;j
ali. sa reflektorskim obasjanjem sli- -
tuacije.
Sledeći, međutim, tu s8voju ftežnju,
Milisavac je naklonjen uopštavanji= ma. On ih vrši smelo, najčešće ušpe= šno, No ponegde su ona nedovoljno precizna ili prelaze granice krajnje pažljivosti. Reći da bi se »period između dva rata u Jugoslaviji mogao
_ sa isto toliko prava (kao period Ba
hova apsolutizma — B. N.) okarakte= risati kao gluvo dđoba naše književno= stite smatram da je i netačno i ne= pravedno. To znači ili negirati Krle=
žu, Andrića, Desanku Maksimović, Jo=
vana Popovića i niz drugih, ili ih. pri= miti pa da, i pored njih, taj period bude »gluvo doba«! ip i:
U eseju o piscima Omladinskog pos _ kreta, Branku Bajiću, SOBI NA
Vitomiru Jovanoviću, Vladimiru „“ larovu | Dejanu Brankovu prvi .
je dat sintentičniji pregled rezultAii, —
njihova rađa, ma da šu oni bili tek darovite nade, i sa toplinom ukazano na njihove tragično prekinute zama= he. Članak Dva tabora — Vuk i njegovi protivnici — ima širu ošno= vicu Kklasno-istoriskih suprotstavlje= nosti. Pokušaj izvesnog približavanja Zmajeva Šarana nije neopravdan, jer je učinjen sa potrebnim kritičkim ograđivanjima, svođenjem vrednosti na pravu meru i upućivanjem na mo= gućnost »da se daje na manjim« .DO= zornicama«, Dobra, trezvena, mirna i objektivna ocena je o zborniku Hr= vatsko kolo iz 1945 g.; primeđ= be Milisavčeve učinjene su sa obra= zloženjima čija logika je neoboriva. Takve su i druge ocene i prikazi O knjigama iz NOB-e. Članak o Maksi= mu Gorkom može poslužiti kao pri= mer prigodnog ošvrta bez površnosti, zanimljivo komponovanog, nepretrpa= nog a obuhvatnog u svemu onome što je od bitne vrednosti. Dva članka o Matici srpskoj, Traženje 1 snalaženje i kulturna politika Matice srpske, ne sa= mo da se skladno dopunjuju već su svedočanstvo koliko je njihov pisac imao pravilnu orijentaciju i jasn8, shvatanja u razdoblju između njihovih pojava 1946 i 1950 g. Članak
Svetozar Marković i Mati
ca srpška, rađen na osnovu Mar=
kovićevih pisama, đaje podatke za njegovo prisnije poznavanje.
Stil Milislavčev je lično obojen, ar=
tistički nijansiran, sa specifičnim u-
staljenim osobinama dinamike, jez= grovitosti i lakoće. Ima vrlo uspešne snalažljivosti u rešavanju nužde da se o istom predmetu piše više puta. O Matici srpskoj, povodom njene sto= dvadesetogodišnjice, Milisavac je pi= sao u pet mahova i uvek je to bilo
ne »isto to samo malo drukčije«, ne= Bo obrada druge oblasti ili druge O= –znake, crte, momenta. Okretan i pa“
žljiv stilist, Milisavac nije to i u pra
vopisu, jer dosledno piše »pripovetcia, ·
“letci«, »bitci«, »skoncentrisati« (zašto ne i »skoncentiracija«!) itd. Naravno, vrednost knjige nije ovim znatnije o=
r
krnjena; ali bez ovih grešaka ona bi bila čistija. Kao što bi i vrednost bi
la veća da je pri sastavu knjige Žrtvovan neki članak. Ovako se nisu”
mogla izbeći izvesna ponavljanja, U
članku Novi Sad — građ tra —
dđicija i čenica: »Novi Sad je rastao zajedno sa izrastanjem srpske građanske kla=
budđućnosšsti ima re
se« (str, 281), a, u drugom članku O —
istom pitanju Novi Sad i bor,
ba za demokratizaciju kul
ture ima gotovo istovetna rečenica? .
»Novi Sad je kao grad rastao i izra“ stao zajedno sa izrastanjem srpski građanske klase« (str, 288). Jedan čla' nak trebalo je izostaviti,
U tom Novom Sadu, središtu jedm
nove i plodne kulturne i Književne. delatnosti, Živam Milisavac je jedan stvaralaca, —
od izrazitih pokretača i duhovno živ i radoznao, kulturni isto· ričar neosporne širine vidika i knji ževni kritičar pouzdanog merila i od~
merenog suda, čiji svi kvaliteti nisu
sabrani u ovoj knjizi. "|
Boško NOVAKOVIG
7.