Право и привреда

Koeficijent 1,298701298 je obračunat na osnovu zbime slope obaveznih doprinosa za socijalno osiguranje od 23%, po sledećem obrascu: 1+23 100-23 PoSto je, prema važećem propisu, garantovana neto zarada predvidena u iznosu od 20 novih dinara, Garantovana bruto zarada iznosi 25,97 novih dinara (20 x 1,29801299). Garantovana bruto zarada, kao i poreske olakšice se odnose na zaradu za jedan mesec. Izdržavanim članovima porodice, u smislu odredbe člana 12. Zakona o porezu na dohodak gradana, smatraju se: maloletna deca odnosno usvojenici, deca odnosno usvojenid na redovnom školovanju i za vreme nezaposlenosti, ako sa obveznikom žive u zajedničkom domaćinstvu, unuci koje roditelji ne izdržavaju pcxi uslovom da su sa obveznikom u istom domaćinstvu, bračni drug i roditelji, odnosno usvojenici. Ukoliko u porodici ima nekoliko obveznika koji plaćaju porez na zarade (npr. kada su oba supružnika zaposlena), olakšicu za istog izdržavanog člana porodice može da ostvari samo jedan obveznik. Navedene poreske olakšice, po našem uverenju, nisu u stanju da ostvare nameravani cilj. Naime, ukoliko pod .mo od demografskog cilja oporezivanja, jasno je da iznosi navedenih olakSica ne mogu da stimulišu natalitet u Srbiji. Pošto je garantovana bruto zarada u Republici Srbiji 25,97 novih dinara, olakšica za jedno izdržavano lice iznosi 1,82 dinara, 3,64 dinara za dva i više izdržavanih članova porodice, odnosno 5,19 dinara kada obveznik izdržava dete sa smetnjama u razvoju. Više nego očigledno je da se radio, zaista, marginalnim iznosima. Zbog toga nt m se, čak, čini deplasiranim da se uopštc govori o nekakvim "olakšicama". S obzirom na rjihove iznose, koji se manifestuju kroz umanjenje poreza ne vidimo na koj način bi, njiliovom primenom, položaj obveznika mogao da se olakša. Zbog toga smatramo da zakonodavac treba da preispita ovakvo rcšenje pošto se, po nagem miSljenju, sa pravom, more red da poreske olakšice trenutno samo formalno postoje u sistemu obračuna zarada. Pc?to se poreska olakšica utvrduje s obzirom na bruto iznos garantovane zarade možda bi, najpre, trebalo preispitati njenu visinu. Iznos od nepunih 26 dinara čini nam se nedovoljnim da pokrije najosnovnije troškovc života u psotojećim uslovima. Garantovana bruto zarada je fikskna veličina, koja se menja tek ukoliko dode do promene garantovane neto zarade, odnosno ako se promeni propisana stopa obaveznih doprinosa za socijalno osiguranje. Pri tome, u situadji kada bi se samo snizila stopa obaveznih doprinosa došlo bi do suprotnog efekta, tj. iznos olakšice bio bi još manjL Pri tome, u situadji kada bi se samo snizla stopa obaveznih doprinosa dodo bi do suprotnog efekta, tj. iznos olakšice bio bi još manji. Primera radi, u slučaju kada bi garantovana neto zarada ostala u iznosu od 20 dinara, a zbima stopa doprinosa se smanjila sa 23% na 18%, garantovana bruto zarada iznosila bi 2439 dinara (20 x 1.2195121), te bi olakšica za jedno izdržavano lice bila 1,70 dinara Povećanje olakšice moglo bi da se obezbedi jedino istovremenim povećanjem, sa jedne strane, iznosa garantovane neto zarade i, sa druge strane, snižavanjem zbime slope doprinosa. Na primer, u slučaju kada je garantovana neto zarada 30 dinara, a zbima stopa obaveznih doprinosa 18%, garantovana bruto zarada bila bi 36.59 dinara, a olakšica za jedno dete 2,56 dinara. Naglasak smo, dakle, stavili na preipitivanje veličine koja služi za obračun garantovane brato zarade. No, svesni smo da prilikom odmeravanja iznosa garantovane neto zarade treba biti vrlo oprezan i obazriv, imajući u vidu ekonomske i drage odnose na širem planu. Zbog toga, drugu mogućnost za povećanje značaja poreskih olakšica vidimo u načinu na koji se izražavaju olakšice. Naime, stopa poreskih olakšica propisana je u procentu (7% i 14%) pa nam se, kao moguće rešenje, namcćc ideja da se iznosi poreskih olakšica utvrde u odredenim fiksnim iznosima.

330

Mr Gordana Ilić-Popov, asistenl Pravnog fakultela u Beogradu