РТВ Теорија и пракса

Ако tako posmatramo govomi jezik, tada možemo doći do zaključka da su radio i televizija važni činioci u jezičkom pogledu. Taj njihov značaj za jezik, njihova uloga u jezičkom kretanju, predmet je naleg Savetovanja. Možemo И mi, koristeči radio i televiziju, da doprinesemo razvijanju tvoračkih funkcija jezika? Po mom osečanju razvijanje tvoračkih jezičkih osobina ima dublji značaj od prostog izgrađivanja književno-jezičkih normi, bilo da se one odnose na pisani ili na govomi jezik. Taj tvorački jezički faktor treba da bude u središtu naše pažnje i pri izgrađivanju normi za naš jezik. A radio i televizija treba i u tom pogiedu da odigraju svoju pozitivnu ulogu. Svaki se jezik, pa i naš srpskohrvatski, raslojava na niz različitih varijacija, od onih čisto individualnih govomih osobina svakog od nas pojedinačno, pa preko porodičnih, usko i šire lokalnih, pokrajinskih, dijalekatskih, sve do njegovih opštih osobina po kojima su sve te varijable sastavni deo jednog jezičkog tela i biča. Te jezičke raznolikosti su istovremeno i izvori njegovog života, kroz njih se on ostvamje i u njima on postoji. Na koji način otvoriti izvore jezičkih snaga, na koji ih način tako organizovati da ih sjedinimo, da Se jezik ne raspadne u svoje delove, da se jezička funkcija kao društvenog sredstva objedinjavanja Ijudi ne dovede u pitanje, več naprotiv, da se njegova dmštvena uloga obezbedi jednom razumnom, istorijski opravdanom i jezički zasnovanom normom? ]a sam pokušao u svom referatu, koji imate pred da iznesem jedno mišljenje o protivurečnostima koje se javljaju pri izgrađivanju govorno-jezičkih normi. S jedne strane imamo prirodnu, mogli bismo reći i stihijnu tendencu govora koja vodi ka afirmaciji individualnog izraza, a sa dmge strane, zajednica nam nalaže da postavimo ograničenja idiosinkrastičnim pojavama, nalaže nam da zaštitimo jezik od rasipanja. Ukoliko su društvene snage u ograničavanju jezičkih razuđenosti veče, utoliko više dovodimo jezik, pa i govor, do sužavanja njegovih razvojnih izvora, idemo ka svođenju na stereotip, a samim tim i odvajamo jezik od opšte i najšire narodne podloge. Ukoliko idemo na veču širinu, ukoliko smo tolerantniji, neoprezniji u izgrađivanju normi i primenjivanju normi u svakodnevnoj govornoj praksi, utoliko ulazimo više i dublje u liberalistička, ili čak i anarhoidna jezička lutanja koja, istina, nalaze opravdanja u

1 Nalazi se u 3.svesci Biblioteke časopisa RTV-Teorija i praksa, koja je u šlampi

140