РТВ Теорија и пракса

kancelarije u Beogradu uspostavlja se trenutno bez obzira što je kompjuterski centar u Amsterdamu ili negdje drugde. Ta veza ne samo da đaje solidne informacije već i pamti podatke kojima se kompjuter nahrani, pa ih možemo koristiti na svakoj tački planete. Znači, ponovo će doći do centralizacije programa, ali ta centralizacija više neće biti u funkciji diktata, prinude da se prati samo jedan program, vec centralizacija vrhunske tehnike koja omogućava nebrojeno uvecane mogućnosti izbora. U tom slučaju pojedinac je aktivan, on bira program koji mu se sviđa, naručuje medije po želji (ako hoće da čita novine on to radi preko ekrana, koji dodatnim uređajima istovremeno može da emituje muziku po izboru, ili da naizmjenično mijenja programe), i bavi se umjetnostima - istina elektronskim putem po sopstvenom izboru. Neki autori oduševljeni svim tim mogućnostima konstatuju: „Umetnost i znanje čitavog sveta stajaće na raspolaganju svakome u bilo kom trenutku. To nagoveštava da će biblioteke postati muzeji sa arheološkim značajem”. 4 Ja ipak mislim da će ove neslučene mogućnosti imati i svoja naličja koja će dugo vremena zahtijevati skupi danak zapravo onih kojima je najpotrebniji kulturni napredak, umjetnost i dobra ove civilizacije. No, u pravu je citirani autor kad tvrdi da sve ovo zvuči fantastično, ali nije nimalo fantasmagorično, јег to su obrisi budućnosti kojoj se čovječanstvo uporno približava, bez obzira na zastoje i otpore na putu tog napretka. Svijest o neminovnom razvitku tehnologije komunikacija čini irelevantnim pitanje vremena i roka kada će se to ostvariti. U tom smislu se čini umjesnom misao Abrahama Mola, da je televizija vedro kojim se zahvaća u velikom okeanu kulture, s tim da se to vedro sada može i kretati uz nas, uz polifunkcionalnu namjenu. Tačnije, predstava o televiziji se tako mijenja da ona u svijesti auditorija više ne predstavlja prozor u svijet, niti „periskop koji gleda u društveni okean”, već je to kulturna slavina koju pojedinci otvaraju da bi napunili svoj sud - pamćenje, da bi zatim u slobodnom vremenu koristili njegov sadržaj. s Slobodno vrijeme pojedinca i mogućnost da „zapisane” televizijske sadržaje konzumira u slobodnom vremenu na način koji njemu najbolje odgovara, svakdm danom stavlja ga u poziciju da bude sam gospodar svojeg programa. To je vec opipljivi napredak, koji sigurno prate i mnoga iskušenja.

* Vl«da Petrič, Revolucijđ u komunikaciji, Kulturni doditak „Politike" od 1. septembra 1979. 5 Abraham Mol, Televizijđ i mozaička kultur*, „Treći program”, br. 38/78, str. 811.

48