РТВ Теорија и пракса

Ključni ili glavni pravac (кеу liglit) poznat kao „tročetvrtinski" koji svetlosnim snopom pod uglom (najčcšće 90°H i 90°V u odnosu na osu objektiva kamere) modelira objcktc snimanja (slično sunčanim zracima); Prednji ili dopunski pravac (fill light) najčešće iz pravca bliskog osi objektiva kamcre, omekšava i reguliše kontrast snimanog objckta; Kontra ili zadnji pravac (back light) sa snopom svetlosti koja osvetljava objckat sa zaduje strane, iz pravca uperenog prcma kameri, odvaja objekat tonalno od pozadine, pojačava impresiju treće dimenzije slike. Ova tri osnovna pravca svctlosnih snopova, prihvaćena su konvencijom kao osnovni mctod osvetljavanja scene i predstavljaju opštc poznati trougaoni svetlosni ključ (triangle lighting plan), koji ima dominantnu ulogu za karaktcr fotografijc i atmosfcru ambijenta, te putem svetlosnog kontrasta (koji u praksi predstavlja odnos jačine svctlosti ključnog pravca + dopunskog prema dopunskom; svctlosni kontrast Ijug Sopunski^ R§,ižl ') reguliše definitivan likovni izraz slike. Naravno, u praksi se došlo do upotrcbc niza pomoćnih pravaca svetlosnih snopova (zapozadinu, dckor, rckvizitu i dr.). Uočivši značaj intcrvcncijc svetlošću, još 1926. godine, nemački filmski radnici, pod uticajem ekspresionizma, trctiraju svctlost kao clcmcnt za konstruisanje prostora, smatrajući jc na taj način najckspresivnijom komponentom slikc. Ćim se zadovoljila atraktivna strana pronalaska filmske slike, njcn postupak jc usavršcn do te raere da ona prestajc da budc isključivo samo tehnička atrakcija te joj sc pridodajc sadržaj. Na taj način porasle su mogućnosti stvaralačkih zamisli pisaca sccnarija, reditelja, snimatelja i dr., čimc jc omogućcno stvaranje nove forme sintetičke umctnosti. Mogućnost stvaranja umetničke slike je sadržana u samoj suštini filmske umctnosti. Filmska slika raspolažc idcntičnim mogućnostima reprodukovanja stvarnosti kao i drugc likovnc umctnosti. Na fiimskoj traci odnosno slici vcrno sc rcprodukuju tonalnost i boja, dimenzionaini oblik prcdmcta, prostor i vidljivi cfckti svetlosti, a kao nov clcmcnt i kretanje, što sve zajedno

153