Топола

(Ter.) illam civem esse bonis prognatam; viri boni, ili samo boni, optimus quisque, i samo optimi = optimates b olj ar i, velikaši, plemstvo, aristokrat i; u govoru svakidašnjem, obzirom na imutak = i m uda n, bogat, nomen bonum dobar dužnik; video bonorum, id est, lautorum el locupletium, urbem refertam fore; po tome, koliko je čega = znamenit, znatan, bona pars sermonis, (Hor.) hominum; * melior pars diei, * bona librorum copia, pak odatle bonam copiam ejurare, gledaj ejuro. 2) u višem, duševnom obziru o čeljadi i stvarma: dobar, vrstan, vrli, čestit, hrabar; auctor; accusator; amicus; augur, consul; dux, gubernator; orator, poeta; senator; miles; pater familias; testis; (Hor.) vicinus; vir bonus vrli čovjek ; s abi., et proelio strenuus erat et consilio bonus; vir pace belloque bonus; * jaculo, * sagittis, * remis bonus; * melior pedibus, lingua; * s inf; (Tao.) furandi melior; bonum animum habere, (Sali.) bonum animum habere de Numidia; bono animo esse; mens bona zdrava pamet, zdrav um; (Ter.) mentem vobis meliorem dari; supst. boni junaci (oppos. mali, ignavi strašIjivice, kukavice, rđe) ; indoles bona, memoria; verba bona bez griješke; bonis verbis uti; oratio longe optima; spes bona; fama bona dobar glas; bona ratio (razbor, uviđavnost) cum perdita confligit; tempus melius; bona dicta, dosjetke (drugo nego dicta bona), bonae artes; supst. optimum, i, n. formam exponere optimi. //. u užem smislu o mišljenju i o značaju, 1) dob r o ćud a n, dobre ću di ; * des bonus veniam; vos Manes este boni; * sis bonus o felixque tuis; (Hor.) dux bone (o Augustu); o bone. bone! dobri moj! dragi moj:: Juppiter Optimus Maximus; * bonae paces vremena mirna; često ironično o kratkoumnosti, kako i mi velimo: dobar čovjek, dobra duša, dobričina (bon homme (vr;9-rjg) Epicurus homo minime malus, vel potius vir optimus; također boni viri; bona venia ili bona cum venia tua (ejus) s tvojom (njegovom) dozvolom. 2) u političnom obziru: rodoljuban, domurodan, patrijotski, lojalan, bojni civos, viri prema stranci onoga, koji govori, u Rimu aristokratski, velikaški, a u Ateni devi ok r a tsk i. 3) ćudoredno dobar, v r t i, pošte n, čestit, vrij eda n, vir bonu s, ili samo bonus, supst. poštenjak, bonum tantummodo segnior fit, übi neglegens, malas improbior, Sali.; također ironično: quid ais, bone custos defensorque provinciae?; bono animo esse in populum Romanum; consilio bono; bona atque honesta amicitia; -j- bona societas; bona, ili ex bona fide, gledaj fides 2)

a); causa bona; ratio bona certat cum perdita; bona fortique opera eorum se ad hunc diem usum; -j- conscientia bona, optima. B) supst. bonum, i, n, 1) dob ro, summum bonum, finis bonorum; bonum naturale dar naravski, talenat; bona externa; bona vitiaque; bona (vrline) aut mala; -j- bona pacis, -{- bona malaque corporis. 2) dobro, i m anj e, bogatstvo, samo w plur. bona fortunae, possessionis omnium; bona patria et avita; esse in bonis posjedovati dobra, imati, no qui sint in bonis (koji i7naju svakovrsna dobra) nullo adjuncto malo. 3) korist, probit, sreća, in bonum vertere na dobro okrenuti; quibus occidi patrem bono fuit; bonum publicum opće dobro, dobro države; (Tao.) nulla boni spe ne nadajući se od njega ničemu dobru. boo, 1. [Bouoi] (pretklas. i poet.) oriti se, razlijegati se, boat caelum fremitu virum. Bootes, ae, m. [jookTjs] gledaj Arctos. Bora, a e,/. Bora, brdo u Maćedoniji. boreas, ae, m. [/Sopf'ar] (dobro Lat. aquilo) sjever, vjetar, ventus boreas; saeviente borea; češće ■u pjesnika,; * sjever t. j. sjeverna strana neba. boreus, adj. [poQtwg] sjeverni, sub axe boreo, Or. Borysthenes, is, m. [BonvafHvris] Boristen, rijeka u Sarmatskoj, danas Dnjepar. Odatle 1) * BorystbSnladae, arum, m. stanovnici uz tu rijeku, Poboristenoi. 2) Borysthenius, adj. boristenski. bos, bovis, [/3o£f] iz grčkoga uzajmljeno, zato gen. pl. bou m: potiv ; ali i bovom Verg. bovum, Oic.; dat. pl. bo-bus kao i bubu s iz * bou-bus) m. govedo, bik, vu; bos femina, krava. U šali (Plnut.) boves mortui = bič od volujske kože. Poslovica je: bovi imponere clitellas svinju sedlati, zecu bubanj dati. Bosporus i Eosphorus, i, m. [BianoQog ..kravlji brod“ po priči o loni] Bospor, ime više morskih prodora 1) B. Thracius među Tracijom i Malom Azijom. 2) B. Cimmerius, koji sastavlja palus Maeotis i more Pontus Euxlmus danas prodor feodozijski ili kafski u Krimu, Curi. Odatle Bosporanus, adj. bosporski, Tao. supst. Bosporani, orum, m. Bospor ci, stanovnici na cimerskom Bosporu. Bovianum, i, n. .Pov ija n, gradpentarski (Pentri) u Sanmiju. Bovillae, arum,/. !) Bavila. gradić u Lacijn, odatle Bovillanus , adj bo nilski. 2) gradić blizu Arpina. bovillus, adj. (pretklas.) bubulcus. T brabeuta, ae, m. [p(iaptvnji] brabeut, sudac borcima.

149

bonum—brabeuta