Филателиста

Banat ali prema Uredbama o unutrašnjoj upravi u Banatu od 14. VI 1941. godine i o administrativnoj podeli zemlje od 18. XII 1941. godine, Banat je posebna oblast koja je bila predviđena da bude temelj za stvaranje nemačke države Eugenije na Dunavu.

Opšte o vojino-upravnoj podeli zemlje

Da bi se bolje razumela organizacija poštanske službe izneću glavne karakteristike vojno-upravnog aparata u okupiranoj Srbiji, sa posebnim osvrtom na područje Banata.

Srbijom je upravljao nemački zapovednik, a izvesne izvršne funkcije vlasti ostavljene su kvislinškoj. komesarskoj vladi koju su obrazovali Nemci.

U Srbiji je već 22. IV 1941. godine formiran štab vojnog zapovednika Srbije, od juna 1941. godine neposredno potčinjen vojnom zapovedniku oružane sile za Jugoistok čije je sedište bilo u Solunu.

Okupiranu teritoriju Srbije Nemci su podelili na četiri vojno-upravne komande. U Banatu je obrazovana posebna nemačka krajskomandatura.

Početkom maja formirana je komesarska vlada Srbije koja je obnovila stare banske uprave (Dunavsku, Moravsku i Drinsku), sreska načelstva i opštinske uprave.

Prema upravnoj podeli zemlje Srbija je imala 14 okruga, od kojih okrug banatski sa sedištem u Petrovgradu.

Dok je Srbija bila podeljena na okruge, za teritoriju Banata, koja je obuhvatala 11 srezova i grad Pančevo, osnovano je posebno upravno nadleštvo sa nazivom: Nadleštvo pomoćnika bana Dunavske banovine za Banat. Sedište ovog nadleštva je bilo u Petrovgradu. Pomoćnik bana bio je po narodnosti Nemac a postavljao ga je komesar Ministarstva unutrašnjih poslova u sporazumu sa Vođom nemačke narodnosne grupe u Banatu. U okviru nadležnosti vojnog zapovednika poseban status imala je nemačka nacionalna manjina. U rukovodstvu ove manjine bilo je 11 odelenja koja su vodila privredni i društveni život Banata. Celokupna vlast je bila u rukama nemačke manjinske grupe koja je čak zahtevala da se od Banata formira slobodna nemačka država. Međutim zahtev nije ostvaren jer to nije bilo u interesu okupatora.

24

Pored srpskog u Banatu je i nemački jezik bio službeni jezik.

Organizacija poštanske službe posle kapitulacije

Prvi potez koji je usledio posle okončanja rata je što komesarska uprava uspostavlja komesarijate, pa i komesarijat Ministarstva pošta, telegrafa i telefona (u daljem tekstu ptt). Ovaj komesarijat posle aprilskog sukoba organizuje poštansko-telegrafsku službu, otvara pošte, uspostavlja ambulantne pošte, rad Poštanske štedionice, telegrafsko-telefonsku službu i ostale prateće službe.

Prvu odluku komesarijata nalazimo u raspisu 1-3 Poštanskog odeljenja od 11. V 1941. godine, prema kome sve pošte izuzev pošta u Beogradu i Pan čevu potpadaju do daljeg naređenja pod neposrednu upravu komesarijata za pošte, telegraf i telefon, a pošte u Beogradu i Pančevu Direkciji ptt u Beogradu.

Da bi se poštanska služba prilagodila uslovima po završetku rata, savet komesara na sednici od 21. VI 1941. godine prema raspisu br. 12 donosi privremenu odluku o osnivanju tri direkcije sa sedištem u Beogradu, Nišu 1 Čačku.

Po istom raspisu komesar Ministarstva ptt obrazovaće u Petrovgradu ispostavu beogradske direkcije koja će u svom delokrugu imati sve poštanske ustanove na teritoriji Banata. Iz ove nadležnosti izuzimaju se tehničke ustanove koje ostaju pod direktnom upravom beogradske direkcije.

Ovom ispostavom direkcije pošta upravlja zamenik direktora koga роstavlja komesar Ministarstva pošta na predlog pomoćnika bana Dunavske banovine za Banat. Ona radi pod nadzorom i uputstvima beogradske direkCIJE: ptt.

Vidi se da je u Srbiji bila organizovana jedinsivena poštanska služba, ali u stvari Banat više nije imao ispostavu već direkciju pošte, koja više ne radi pod nadzorom i po uputstvima beogradske direkcije, već donosi samostalne odluke. Glavne poteze vuče pomoćnik bana, po narodnosti Nemac, koga opet predlaže vođa nemačke na. rodnosti u Banatu. i

. Tako se Banat kao posebna oblast izdvojio iz nadležnosti komesarske uprave mada je formalno ostao u sastavu Srbije. |