Филателиста

Азреки теј!-ата 55

Азреки теј!-апга!

Istorija

Mejl-art (eng. mail-art = umetnost poštom) kao organizovan ı osmišljen umetnički pokret Javlja se krajem 50-ih ı početkom 60-ih godina ovog veka gotovo istovremeno na raznim krajevima zemljine kugle. Medjutim, njegove korene nalazimo u nekim avangardnim pokretima decenijama ranije — u poštanskim akcijama dadaista i futurista, na primer, počevši od druge decenije veka naovamo. No, u tim prvim danima Još ne možemo govoriti o pokretu već o pojedinačnim, usamljenim primerima izražavanja putem poštanskih pošiljki. U istoriji moderne umetnosti tri osnovna IZvOra uzimaju se kao presudna za nastanak današnjeg mejl-arta: Njujorška dopisna škola (New York Correspodence School) koju Je 1962. osnovao američki umetnik Rej Džonson, a čija se aktivnost ogledala u slanju vlastitih kolaža odredjenom krugu prijatelja ı umetnika (bilo ih Je stotinak uključeno) na šta Je dobijao umetničke odgovore, zatim francuski pokret Novi realizam (Nouveau Realisme) u kome su početkom šezdesetih Iv Klajn ı Ben Votije stvarali "poštanske skandale", ı medjunarodni pokret Fluksus (Fluxus) koji je 60-ih godina radio na ispitivanju propustljivosti poštanskog medija kao ı na parafraziranju njegovih sredstava (maraka, pečata, dopisnica itd). Ovome treba dodati ı aktivnost japanske

avangardne grupe Gutai koja je još 1955. godine u svet počela da šalje svoju istoimenu publikacıju.

Mejl-art 70-ih godina karakteriše već razvijena mreža komunikacije medju umetnicima širom sveta, pokreću se specijalizovani časop1si za mell-art, a već i neke velike galerije organizuju mejl-art izložbe. Radovi stižu iz egzotičnih zemalja Latinske Amerike ı iz istočne Evrope. U Jugoslaviji, u Beogradu, Ljubljani, Novom Sadu i Zagrebu Javljaju se pojedinci ili grupe koji se aktivno uključuju u ovaj značajan svetski pokret. U tom periodu održano je u Jugoslaviji više medjunarodnih mejl-art izložbi (prva značajnija је 1972. održana u beogradskom Studentskom kulturnom centru, a predstavljala je sekciju poštanskih pošiljki sa VII Bijenala mladih u Parizu), a izdavane su 1 publikacıje iz ove oblasti.

U 80-im godinama najuočliljivija promena ı novi kvalitet meJl-arta Je njegova masovnost. Računa se da danas u "mreži" deluje oko 10.000 stvaralaca sa svih kontinenata. Tokom godine održi se više stotina meJl-art izložbi

širom sveta. Brojne publikacıje, časopisi, katalozi, knjige ı fanzini kruže svetom kanalima poštanskog

saobraćaja. Dolazi do naglašenijeg povezivanja medju umetnicima, u porastu su lični kontakti — mejl-art susreti koji se dešavaju širom sveta