Филателиста

AH i uIIJ–UmII–I aa =I:e_ _______ _ _e_—

Deo sa taksenim markama Crne Gore atestator započinje s probama pretiska “K. u. K. MILLITAR-VERVALTUNG IN MONTENEGRO” (1916) izvedenim na taksenim markama Kraljevine Crne Gore. Prvo su date neusvojene “crvene probe” na markama od 5i 10 para, a zatim usvojene “crne probe” ovog izdanja taksenih maraka i obrazaca sa ušbtampanom taksenom markom,ito u vertikalnim šestercima vrednosti od 5 i 20 para.

Na relativno malom prostoru (one frame), fiskalni materijal kojim atestator raspolaže nije mogao drugačije biti prikazan, do vrlo sublimovano - sa akcentom na elemente koji mogu biti vrlo važni u postupku ispitivanja originalnosti.

S tim saznanjem pratimo neusvojeni predložak za prvu gradsku taksenu marku Zagreba (1945), posle || svetskog rata, koji je trebalo izvesti pretiskivanjem izdanja poštanskog izdanja (bloka NDH) iz 1942. Preštampane količine su povučene iz prometa i uništene. Prikazane su probe ovog pretiska u crvenoj i crnoj boji i blok sa izrazitim probijanjem pretiska (na poleđini) u crvenoj boji.

Pokazano je i redovno izdanje gradskih taksenih maraka (gradski biljeg) od 2, 5 i 10 dinara za Banja Luku iz 1938. godine, zatim tzv. crna proba (black proof) na originalnom papiru od deset nezupčanih komada i usvojena proba, takođe od deset nezupčanih maraka, na jednoj štamparskoj formi.

Za prvo izdanje sudskih maraka posle II svetskog rata (1946) korišćeni su klišei sudskih maraka Kraljevine Jugoslavije iz 1939. godine, s tim što je sa njih odstranjen grb Kraljevine i na njegovo mesto umetnut grb FNRJ. Date su marke Kraljevine u paru, a onda četverci sa odstranjenim grbom, proba pretiska (grba) u crvenoj boji i marka sa pretiskom “LJUDSKA REPUBLIKA SLOVENIJA” (pored grba pretiskivani su nazivi šest republika).

Slede probe izdanja (1956/57) taksenih maraka mesnih narodnooslobodilačkih odbora u Vojvodini (Ada, Mol, Kanjiža, Horgoš, Bačko Gradište), proba pretiska “ERNESTINOVO” (1950) na većoj štamparskoj celini i taksene marke sreza Osijek na kojima je vršeno pretiskivanje u varijantama sa i bez pretiska.

Po zanimljivosti likovnog rešenja izdvajaju se predlošci i probe taksenih maraka Novog Sada iz 1932. godine. Prikazani su neusvojeni predložak:foto probai proba u crvenoj boji marke od 20 dinara, a zatim usvojeni: foto proba i proba u crvenoj boji marke od 1 dinara (sl. 5) i kompletna serija od 1, 2, 55, 10, 50i 100 dinara).

sl.5

Izložak se završava jednom većom štamparskom formom - probom boje (colour proof) za štampu opštinskih taksenih maraka Duge Rese (1950), probama boje za opštinske taksene marke Slavonske Požege (1956), prikazom tipova ovog izdanja: tzv. male brojke (tip |) i velike brojke (tip II), probama u crvenoj boji taksenih maraka Gradskog narodnog odbora Osijek (1949) napapiru sa gumom i kompletnom serijom maraka ovoga izdanja (sedam vrednosti).