Филателиста

18 a e<=<—<==—=e= SI IEEE: _______ = ____

Postepeno je talijanska lira povučena iz prometa i jugolira je ostala Jedina valuta u Zoni B.

Uskoro po završetku rata nastojalo se obnoviti poštanski promet. Kako Je već spomenuto, pre maja 1945. cijela regija bila je pod stranom poštanskom administracijom, koja je delovala na drukčiji i ponešto manje centralizovan način nego jugoslovenska pošta. U tom smislu bilo je jedino moguće Iskoristiti postojeću administrativnu strukturu, njenu distribuciju i urede, te Je stoga početni Jugoslovenski pristup tom zadatku bio lokalan. Zbog tog razloga postoje tri provizorna izdanja u tri različita centra i nekoliko raznih tarifa, namenjenih ograničenom području individualnih direkcija. Nešto kasnije, delimično iz političkih motiva, slovenska je pošta pokušala u jedinstvenu službu organizovati delove tršćanske i goričke provincije koji su pripali Zoni B. Poštanski uredi pulske provincije ostali su se bez matične pošte cesijom Pule zapadnim saveznicima, te su isprva neformalno, a kasnije i formalno, pripali Rijeci. Konačno, 20.08. 1945. Naredbom br. 6 Vojne uprave osnovana je jedinstvena poštanska direkcija Zone B s sjedištem u Rijeci. Namena ove naredbe izražena je u uvodnom paragrafu: „Da bi se poštansko-telegrafska i radio služba na području Julijske krajine, Istre, Rijeke i Slovenačkog primorja odvijala po jedinstvenom planu i pod jednim rukovodstvom”.

Treba posebno naglasiti da je za poštansku istoriju ovog područja neobično važno shvatiti da je služba u početku bila lokalizovana unutar bivših talijanskih direkcija, da je postepeno konsolidovana odvojeno na hrvatsku i na slovensku stranu, te da je potpuno objedinjena tek u kasnoj 1945. Stoga treba razmotriti zbivanja unutar svake direkcije pojedinačno, barem do Naredbe br. 6, a i poslije, Jer i novoujedinjena služba pokazuje neke tragove ranijih slovenskih inicijativa.

U razmatranju poštanske istorije jedna vrsta poštanskih pošiljaka predstavlja osobite poteškoće. Radi se o vojnoj pošti, dakle o privatnim dopisima poslanim od vojnih osoba rodbini i prijateljima, ili o službenim pošiljkama poslanim od strane vojnih ureda ı pomoćnih vojnih službi. Dosta pitanja o vojnoj pošti iz ovog područja i vremena nije do sada razjašnjeno i daljnja su istraživanja preko potrebna. No u okviru ovog članka treba ustvrditi da je u prvim mjesecima nakon završetka rata, u skladu s tada važećim propisima, vojna pošta slana bez naplate poštarine ukoliko je bila označena kao takva riječima: „vojnik”, „vojna pošta” i slično, te ujedno ovjerena žigom vojne Jedinice ili ustanove. Prije obnove civilne poštanske službe takva je pošta usmJeravana vojnim kanalima do odredišta ili barem do prvog civilnog ureda koji je u to vrijeme radio. Stoga postojanje takvih dopisa nije samo po sebi indikativno za obnovu odnosno rad pošte na nekoj specifičoj lokaciji, ako se na tom objektu ne nalazi i redovni žig otpremnog poštanskog ureda. Samo u kasnijem periodu, kad se takvi žigovi obično nalaze na vojnim pošiljkama, oni postaju potvrdom da je u određeno vrijeme poštanski ured poslovao.