Jugoslovenski Rotar

četvrtu krstašku vojnu odvrati od njenih religioznih ciljeva i da je pridobije za osvajanje Konstantinopola i osnivanje latinskog carstva na Orijentu. Razumije se da su za Veneciju ovim: novim stanjem stvorena teritorijalna i gospodarska preimu¢stva.

Kao što se to u istoriji često ponavlja, veliki uspjesi Venecije probudili su zavist kod Genue, a to je dovelo do međusobnoga rata koji je kod Chiog gia, 2 sata voznje od Venecije, pod vodstvom Vittoria Pisania 1380 godine pobjedonosno syrsio za Veneciju. No u meduyremenu pojayljuje se na Bosporu novi neprijatelj — Turci, protiv kojih se Venecija bori svim silama i energijom, ali unatoé tome ne moZe da odrzi vlast u Orijentu.

U 15 stoljeću počinje Venecija da širi i učvršćuje svoju vlast prema kopnu, podjarmljujući mnoge gradove. Ti osvajala¢ki podvizi Venecije izazivaju protest i mržnju gotovo čitave Evrope, tako da 1508 godine dolazi do saveza države Evrope protiv Venecije. Venecija se spasava iz te delikatne situacije više svojom dobrom politikom, nego svojom snagom i postaje »Kraljica Еугоре«.

Otkrićem Amerike 1492 godine, kao i pronalaženjem novih putova za Indiju, Venecija dobija smrtni udarac, jer trgovina i promet između Evrope i Azije polazi novim smjerovima. Pomorski rat kod Lepanta 1571 godine, iako uspješno riješen, ostaje za republiku od manjeg efekta. Veliki i dugotrajni rat Candia Kreta 1644 godine do 1699 potpuno je iscrpio Veneciju. Zauze¢e Moreje po Francesku Morosini bilo je sjajno djelo, ali ne od trajnog uspjeha.

No pored svih tih nedaća za republiku polazi Veneciji za rukom da sa nagomilanim bogatstvima još čitavo stoljeće živi u sjaju i ljepoti sve do 1797 godine, kada se morala pred voljom i silom Napoleonovom prignuti. Poslije francuskog slijedilo je austrijsko zauzeće Venecije.

Godine 1848 ponovno se budi stari duh venecijanski i oni pod vodstvom Daniela Manin-a protjeraju osvajače i više od godine dana izdržavaju značajnu opsadu Venecije. U znak zahvalnosti velikom Danielu Manin-u nalazimo mnoge vidne spomenike zahvalnih Venecijanaca. To je bilo djelo venecijanske slave koje je poraz iz 1797 godine dostojno osvjetlalo. Konačno 1866 godine pripojena je Venecija Italiji.

Razumljivo je da je i venecijanska umjetnost u ovakovoj zaista izuzetnoj atmosferi u kojoj se odvijao život venecijanskog naroda stoljećima i stoljećima, morala zauzeti posebne oblike. Tu susrećemo na svakom koraku bizantijski stil u građevinarstvu, u mozaiku i slikarstvu. Najeminentniji pretstavnik ovoga vizantijskog uticaja jeste »Marcus Dom«. Gotski stil je došao naročito do izrazaja kod podizanja crkava, i to one Frari i SS. Giovani e Paolo, zatim u Duždevoj palati, Casa d' Oro, kao i još u jednom ogromnom broju zgrada od neuporedive ljepote.

Renesansa dolazi znatno kasnije, a pretstavnici su joj umjetnici izvanrednih kvaliteta, kao što su: Bon, Rizzo i Lombardo. Sansovino i Palladio daju građevinskoj umjetnosti monumentalne forme, dok Scamozzi ı Longhen prelaze u barok.

169