Nova Evropa

ruskih zapadnjaka s ruskim patrijotima, koji su se borili istovremeno proliv zapada kao i proliv površnosti i prosječnosti, i nagoveštali treći Rim, poprima danas druge gigantske oblike, Kod nas, naprotiv, te svjesne borbe nema, nego kod nas kao da se rasplamsala borba za imitaciju i dresuru, za prosječnost i površnost, jer mi silom hoćemo biti Evropljani. Ukliješteni medju Istokom i Zapadom, kolebamo se mi lipični predstavnici prelazne zone, Која se širi tamo od Finske do Jadrana, Zona oscilacije, zona malih i žilavih sporova medju sličnom il; istom rasom, Litavsko-poljski, poljsko-ukrajinski, češko-slovački, pa i srpsko-hrvatski spor, posljedice su te oscilacije Istoka i Zapada, Te se oscilacije zacijelo ne uklanjaju dekretima, uređbama, silom ili parcelacijom, Sve te stvari, uredbe, zakoni, i sila, samo pojačavaju dibanje, jer se nikako ne može dekretirati da nestane glavnih uzročnika, naime Istoka i Zapada, Svi se ti sporovi тлоби samo lako umanjiti i ublažiti, da se sve ukloni što je samo slično sili, da se omogući da intelekt prebaci mostove, željeznice, telefone, da razbudi bujan mirnodopski život, jer onoga dana kad bude sa zagrebačke stanice svako pola sata polazio voz za Beograd ili dolazio iz Beograda, srpsko-hrvatski spor će nestati, Jer се зато intelektom možemo prebaciti taj jaz čije bi postojanje bilo ludo kriti.

Te oscilacije, te prelazne zone, očituju se isto tako i u kulturnom izražavanju, Gotovo sa rukom u ruku polazi s njime i neka stanovita rastrganost i disproporcija u umjetničkim djelima, Pogledajmo primjerice iz te prelazne zone pjesnike i umjetnike, Kod svih najsveilijih umova naći ćete slične crte, naći ćete isti dezekilibrij duha, koji se trza bolestan Istokom a nezdrav Zapadom, da nadje most, da pomiri um sa maštom, To izmirenje je istodobno rodjenje potpune velike naše ličnosti,

A to bi bila naša prava kulturna orijentacija, Ako bude naša škola i nastava znala razriješiti umjeino stvorene spone, laži, i Srp- · sko-hrvatske mistilikacije i loše imitacije, ako bude mogla podati jasan i istinit pogled na taj Istok i na taj Zapad, biće dani uslovi i osnovi za razvitak generacije koja će ovaplotiti ovu ličnost. Jer, vjerujte, da su oni zakoni i one uredbe najbolji, koji razrešuju a ne sputavaju i ne dekretiraju, Onda će tek naš divlji, lijepi, i zdravi varvarin biti s nama, i neće uzmicali, neće ginuti od dresure i Dpovršnosti, i iz njegova surovog zdravog materijala razviće se zdrav i lijep život, koji će, kad nabuja, izbaciti umjetnost, Umjetnost je, ako jest umjetnost, uvijek velika, ona će biti 1 naša i čovječanska, a ne kao danas tek jadna i bezvrijedna imitacija, bez svijesti od korisnog i štetnog po nas same, -

Ljubo Babić.