Nova Evropa

svuda dva suprotna gledišta jedno naspram drugoga. Socijologija kao nauka, i kao osnova i preduslov svake politike, doživela je temeljne promjene i reviziju. Ogromni razvitak i pronalasci prirodnih, naročito bioloških nauka, proizveli su duboke reforme i mnogih nauka, naročito psihologije, pedagogije, i socijologije, Veliki biološki pro= blemi unijeli su sasvim druge poglede i druga shvatanja u pomenutim i drugim naukama, Razna socijološka pitanja postavljena su na novu, racijonalniju osnovu, na osnovu društvene bi ologije, iz čega se razvila jedna nova preporodjena socijologija: biološka antroposocijologija, ali ne ona starije datuma, koja povlači samo analogiju izmedju društva i organizma, nego koja unosi u socijologiju biološke faktore: zakon o nasljedstvu, borbu za opstanak, selekciju, rasne elemente, itd, Kao god što pojedino biće nije mehanizam, nego o rganizam, tako i cijelo društvo, zbir ovih organizama, nije mašina, neki mehanizam, nego jedno organsko, biološko-socijološko ijelo, koje je postalo, živi, i razvija se po biološko-socijološkim zakonima, Namjesto starog mehanističkog shvatanja u društvenim naukama nastalo je jedno suproino, orđansko, biološko shvatanje, Ovo moderno, na osnovi pozitivnih nauka zasnovano biološko shvatanje dovodi do formiranja posebnog mentaliteta: do sasvim drugih pogleda na čovjeka, društvo, naciju, i državu, na društvene ustanove, religiju i etiku, riječju do jednog drugog pogleda na svijet, ] na osnovu ovakog shvatanja ima danas da se vodi politika jednog naroda i jedne države,

Udruživanjem pojedinaca, individua, u jednu zajednicu, u društvo, pretrpeli su interesi pojedinaca izvjesna ograničenja, koja se nisu mogla dovesti u sklad sa interesom cjeline, društva. U društvenom životu došli su interesi individualni u koliziju sa interesima društvenim, U tom pravcu društvenog razvića nastala su tako dva oprečna stanovišta: individualno i socijalno, a iz toga su se razvile dr u štvene struje individualizma i socijalizma, Ograničenja individualnih interesa, neograničene lične slobode u korist interesa cjeline, t. j. društva, jesu takodjer u interesu pojedinaca, jer je društvo i postalo u svrhu boljeg obezbjedjenja i napredovanja poJedinaca, Iz toga proizlazi, da je interes cjeline, društva, pretežniji od prvobitnog primitivnog interesa pojedinaca, Ovu važnu činjenicu freba imati prije svega u vidu pri rješavanju pitanja socijalne politike, Svakako je još uvijek jedan od osnovnih društvenih problema, dovesti u sklad ova dva na prvi

pogled suprotna stanovišta, — stvoriti potpunu harmoniju izmedju individualizma i socijalizma znači, u stvari, riješiti socijalno pitanje uopće, ето

Nova shvatanja socijoloških problema mogu imati samo oni čije se obrazovanje osniva na biološkim znanostima, i na socijologiji koja je iz ovih proizašla, A tu je u prvom redu ljekarski stalež, Zato је dužnost ljekara da bude nosilac i propagator novih ideja i novoga pogleda na svijet. Za izvodjenje ovakih modernih ideja i pogleda potrebne su duboke korenite reforme cjelokupnog našega društvenog

140