Nova Evropa

i Ššpanjolske narodne mase daju energičan olpor pobunjenim fašističkim generalima, pa kada su socijalističke stranke i radnički sindikati u Zapadnoj Evropi pokrenuli sabirnu akciju u korist španjolskog Narodnog Fronta, Moskovska Vlada osjetila se prisiljenom pridružiti se toj akciji. Ali to je trajalo sveša tri dana, od 4. do 7. avgusta! Tada je Musolini postavio zahtjev nefašističkim evropskim vladama, da se zabrani sabirna akcija u korist španjolskoš Narodnog Fronta, ı Moskovska Vlada je — jedina od nefašističkih vlad4A! — faj zahtjev prihvatila. Time se kolebanje Moskve završilo: akcija u korist španjolskoš Narodnog Fronta u Rusiji je obustavljena, a sve radničke skupštine i svako sabiranje sredstava u korist borećih se španjolskih masa zabranjeno Je! Moskva je u tome prevazišla i Pariz i London, time što Je zabranila i svaku narodnu akciju u korist Španjolske, U isto vrijeme, moskovske novine ojačavaju kampanju protiv takozvanog »ftrockizma«, ı kroz nedjelju dana, 15. avdusta, Vlada daje saopćenje, da 19, počinje proces protiv otkrivene trockističko-zinovjevske terorističke urote, Vješto kombinirano! Jednim udarcem odvući pažnju mas4 od Španjolske i prikriti svoju izdaju, a učiniti direktnu uslugu evropskoj reakciji, i razračunati se sa svim opozicijama u zemlji!

Da su španjolski dogadjaji jedan od razloga insceniranja moskovskog »terorističkoš« procesa, istakao je i londonski »Tajms«: u Sovjetskoj Rusiji — pisao je on 20, avgusta — sve gromkije diže se zahtjev da se pritekne u pomoć španjolskoj Vladi. Sovjetka Vlada smatra, da će sadašnji proces kompromitovati trockističke ideje, čije pristaše osobito simpatiziraju sa pomoću — sada nepodesnom za Moskvu — španjolskoj Vladi... Staljin je izvukao svoje zaključke iz slabosti i neodlučnosti francuskog Narodnog Fronta ı iz nedovoljne naoružanosti španjolskih mas4; držeći se one: »Slaboga gurni da padne«, Staljin je odlučio olakšati pobjedu generalima i time steći milost evropske reakcije, ili barem Jednog njena dijela. Zato je udario u ledja evropskoj demokraciji. Da li će evropski demokrati i socijalisti, koji su osjetili taj udarac u ledja, znati i ocijeniti njegovo značenje? ,.,.

U dvorani okićenoj portretima Marksa ı Ljenjina vršen Je u Moskvi sud koji, po suštini, predstavlja čudnu mješavinu sudjenja Torkvemade i Džingiskana. Cinizam državnog tužioca išao je u korak sa bezgraničnim samouniženjem optuženih; svi skupa dali su zajednički takovu gnusnu sliku pada čovječanskog dostojanstva i društvene demoralizacije kakova se u istoriji ne pamti, Sumnjivost dokazA i namještenost procesa uopće toliko biju u oči, da je u tom pogledu sve javno mišljenje evropsko, i s lijeva i s desna, jednodušno; već nakon prvog dana procesa pisao Je

290