Анали Правног факултета у Београду

90

АНАЛИ ПРАВНОГ ФАКУЛТЕТА

Законик о кривичном поступку од 10 септембра 1953 садржи у чл. 325, ст. 1, одредбу да се пресуда може односити „само на дело које je предмет оптужбе садржане у поднесено] односно на главном претресу измењеној или проширеној оптужници“. Ако заступник тужбе измени оптужницу у смислу чл. 316 и 317 Законика, на основу чињеничног стања утврђеног на главном претресу, тада je ситуација јасна. Но, ако заступник тужбе не измени оптужницу a чињенично стање утврђено на главном претресу није идентично са чињеничним стањем у оптужници, суд не може да донесе правилну пресуду, ако мора да се придржава чињеничног стања описаног у оптужници. У вези са разлихом мзмеђу чл. 322, ст. 3, нацрта Законика и усвојене коначне редакције чл. 325, ст. 1, Законика, поставља се питање да ли je законодавац, тиме што je одбацио формулацију дату у нацрту, јасно и дефинитивно заузео став у питању материјалне стране објективног идентитета. Изгледа да није, јер формулација чл. 325, ст. 1, Законика не даје чврсту основу за закључак да je суд безусловно везан за опис дела у оптужници. Супротно, али неубедљиво, објашњење дато je у „Законику о кривичном поступку са објашњењима и напоменама“ (издање „Архива за правке и друштвене науке“, Београд, 1953, стр. 268 —272). Ако би се стало на гледиште да je суд безусловно везан за опис дела у оптужници, тада би ако заступник тужбе из било којих разлога не измени оптужбу према чшьеничноы стану утврђеном на претресу могло и убудуће доћи до следећих ситуација: 1) да суд ослободи оптуженог, иако се на главном претресу тачно утврди да je извршио одређено кривично дело, генусно исто као оно из оптужнице. Например, ако je H. Н. оптужен због кривичног дела из чл. 251 Кривичног законика, а суд нађе да стоји кривично дело из чл. 249 Кривичног законика, или обратно. Или кривично дело из чл. 138 и чл. 135 Кривичног законика, или чл. 137 и чл. 136 Кривичног законика и слично; 2) да суд осуди оптуженог за кривично дело које стоји у оптужници, иако je очигледно да није у питању то кривично дело, већ неко друго генусно исто, без обзира да ли je то у корист или на штету оптуженога; 3) да се због оваквог односа пресуде и оптужбе кривични поступай одуговлачи због жалби и укидања пресуда, што je на штету васпитног дејства пресуде, као инструмента казнене политике друштва. Безусловним везивашем суда за оптужницу крше се принцип.! материјалне истине и законитости у корист акузаторског начела, тако да изгледа као да je акузаторско начело цшь а не средство. Међутим, формулација чл. 325, ст. 1, Законика о кривичном поступку дозвољава и такво интерпретирагье. У оваквој ситуацији била би најправилнија таква интерпретација чл. 325, ст. 1, Законика о кривичном поступку, која би омогућавала суду да сваког оптуженог осуди баш за оно кривично дело