Гледишта

slaviji. Ne umeju da se oslone na osnovne nosioce napretka i integracije. Mislimo da je pravilno što su se svi značajni politički dokumenti i stavovi u Sloveniji oštro ogradili od takvih i sličnih tendencija koje odbacuju sve što dolazi iz centra, kao nešto što je upereno protiv životnih ekonomskih i kultumih interesa slovenačkog naroda. U frontalnim napadima na federaciju, kao na tvorevinu van dometa socijalističke republike, pokazuje se nepoverenje u vlastite progresivne snage i u mogućnosti našeg vlastitog stvaralačkog prisustva u Jugoslaviji. To sigurao slabi inače vanredno odlučno, dosledno i u drugim republikama prisutnu usmerenost na nove odnose u federalnoj zajednici. To ni u čemu ne pomaže drugim narodima, članovima federacije, u ostvarivanju zajedničkih zadataka i u izgrađivanju političkog sistema i, na kraju, to prouzrokuje da se etatistički ostaci i centralističke na\dke održavaju i dalje ili čak jačaju...” „ ... S druge strane. nacionalističke pojave, partikularizam, zatvorenost i autarhične tendencije u Sloveniji posledica su sadržine i oblika unitarizma i centralizma, koji se zadržao u organima i institucijama federacije, sa tvrdoglavošću karakterističnom za konzervatizara, Kao i reakcija na to. Teško je konstatovati da li je reč o svesnom otooru samoupravljanju i demokratskim procesima, o održavanju grupaških i drugih interesa u saveznoj političkoj strukturi ili o inerciji, prevaziđenim metodima rada i o poslovnoj sklerotičnosti. Moramo ih politički odbaciti kao potpuno neshvatanie progresivnog kursa i nromena u našem društvu. Ove birokratske centralističke tendenciie ometaju preobraženie federaciie u zaiednicu koia bi sve više postala odraz dobrovoljnosti, međusobnih dogovora i zajednički utvrđenih prava i dužnosti svih nosilaca samoupravnog života. pri čemu i'e republika najprirodniji okvir u kome se udružuiu interesi radnih Ijudi na nacionalnom nivou, To naglašavamo zato što idejni bra-

nioci centralistički organizovane države u poslednje vreme ne negiraju više društvenu funkciju republike u ime centra, već je negiraju u ime nekakve federacije komuna..." „ ... Dalji razvoj i perspektiva jugoslovenskog federalizma, traženje i izgrađivanje novih, svežih ooiika zajedničkog života njegovih članica-socijalističkih republika, brži proces usklađivanja postojećeg političkog sistema i centralnih funkcija sa samoupravnim sistemom, u kome radni čovek postaje osnovno ishodište proizvodnog rasta, napretka i društvene integracije, sva ova razgranata društvena problematika, koju, obično, nazivamo nacionalnim pitanjem ili koju izjednačujemo sa međunacionalnim odnosima, danas je vanredno značajno područje za teoriju i praksu, za društvenu misao i revolucionarnu akciju progresivnih socijalističkih snaga i Saveza komunista. U tom smislu je i danas osnovno društveno, ekonomsko i političko pitanje Jugoslavije. Socijalizam mora na osnovu društvene svojine i samoupravljanja rešiti probleme koje buržoaski sistem na osnovu privatne ili državne svojine i kapitalističkih društvenlh odnosa ne može da reši. Da će se društveni problemi i različiti nacionalni interesi razrešavati demokratski. a ne u obliku zaoštrenog nacionalnog pitanja predstavlja u nekom smislu probni kamen političke i organizacione zrelosti radničke avangarde, značajan uslov njene usidrenosti u masama. njenog jedinstva, efikasnosti u izvršavanju tekućih zadataka i u kontinuitetu revolucije. Mnoge pojave u našem društvu upozoravaju nas na to đa više ne smemo kasniti lako se birokratsko-etatističke tendenciie posle Brionskos nlenuma više ne mogu učvrstiti kao politička alternativa demokratskom samoupravnom sistemu, ipak još prouzrokuju ozbiljne sporove i teškoće, pošto nosioci samoupravnih odnosa nailaze na staru stnjktum. misaonost i druge spone koje koče njihovu aktivnost i inicijative. Savez komunista Tugoslaviie je,

696