Гледишта

MILAN VOJNOVIĆ

nost omladine može da joj omogući jedan knitioki odnos prema društvenoj realnosti. Tamo gde su. radnička klaisa i njen politički pokret mtegrisani u postojeće ekonomske i društvene odnose d nesposobni da se bore za radikaini položaj društva, mlada dnteligencdja i uopšte omladina imaju zadatak da je osvešćavaju, pOkažu uzroke eksploatacije i neslobode, pokrenu u revolucionamu borbu. Posebno, u nizu zemalja tzv. trećeg sveta, gde nije jasno oformIjen industrijski proletarijat i njegov politički pokret, omladina, a prvenstveno studenti, deluju kao samostalna poldtička snaga. Međutim, ond svojiim programom i zahtev'kna ne izražavaju sopstvene interese (aii ne samo sopstvene), već nastupajućeg proletarijata i seljaštva ili, pak, napredne težnje u širem 'smislu. Ako nijedna sooijalna gnupa ne može da izmend dmštvo bez amladdne, mi omladina sama to ne može da uoind. Ona može da signalizira krdzu društva, ,pobuni se protiv zaostalih socijalnih institucija. A ozbiljni politički protest, revolt protiv nehumandh odnosa i institucija već je jedan vid revolucije. Pobuna mladih podmlađuje društvo d mada, najćešće, ne izaziva njegovu radikalnu promenu, ona otkriva slabosti, ruši neke vrednosti, izvesna uporišta konzervativndb sila. Omladinski pokret može da predstavlja vesnika predstojeodh socijalndh promena, on može da inspiriše političkd pokret širih socijalnih grupa. Omladinski pokret ne može radikalno da preobrazi društvo ukoliko na političku scenu ne stupe i šire socijalne grupe. Socijalna revoluoija je pokretačka snaga istorijskog napretka, a ne sukob između generacija. Revolucija je uvek bila sintera svih stvaralačkih potencijala jednog društva, u horizontu borbe za realizovanje interesa istar.ijski naprednih socijalnih grupa. U savremenom društvu progresivni omladinskl ipokret, i kada predstavlja avangardni element, deluje samo kao deo proletarijata. Revolucionamo orijentisana omladina sve jasnije uviđa objektivnu ulogu radničke klase d, šire, seljačkih masa, povezujući se sve čvršće sa proleterskim pokretom. Neki opšti socijalni procesi imaju veliki uticaj na položaj i ulogu oniladine u savremenom društvu. Industrijaiizaoija i urbanizacija, migraciona kretanja, razvoj obrazovanja, snažno su uticali na afirmaciju mlade generacije. U savremenom dmštvu veliki je porast u školovanosti d radnoj aktdvnosti omladine, ona nikada kao danas nije predstavljala takAoi društvenu i ekonomsku snagu. 8 )

8 ) Poljski sociolog Zygmunt Bauman iznosi gledište da omladina u savremenom industrijskom drušUAj nema socijalnu funkciju. U primiti\Tiim društvima svi njihovi pripadnici imaju jasno određene dužnosti u sferi proizvodnje. U primitivnim agramim društvima, koja su stigla da akumuliraju jedan višak proizvoda, pomera se momenat kada mladi treba direktno da učestvuju u proizvodnji. U srednjo\ekovnim evropskim društvima, mladi su imali takođe specijalne funkcije koje su varirale prema njihovoj socijalnoj situaciji. Sva ova društva su pridavala veliki značaj podeli dužnosti prema godinama, i mladi su se brizljivo uvodili u nove zadatke, kada bi prešli određenu godinu. U modernom industrijskom drušnm, na izlasku iz perioda detinjstva, mladi čovek ~ulazi u ništa" (August Hollingshead). To je svojevrsni vakuum, između perioda zavisnosti od roditelja i vremena kada je čovek relativno nezavisan. Stvara se jedan period koji mi nazivamo ~mladošću"; to je period koji epohu biološke zrelosti indiridue odvaja od momenta kada je njena zrelost i društveno priznata. Biološki, detinjstvo i mladost se skraćuju. A neprekidno se produžava doba mladosti u socio-