Гледишта

kupnim stanjem društva uslovljenog, društveno-ekonomskog položaja radništva, njegovog udela u društvenoj proizvodnji i njegovog sastava u odnosu na strukturu ukupnog društva; a s druge strane, od revolucioname svesti i organizovanosti, od ukupne revolucioname sposobnosti radničke klase, što uključuje i sposobnost radništva da revolucioniše druge delove društva. Mada druga strana zavisi i od prve, nikad revolucionama sposobnost radništva nije bila prosto, mehanioki određena njegovim objektivnim položajem u društvu, a sam položaj, veličina i stmktura radnioke klase menjaju se pod uticajem njene revolucioname akcije. Da revolucionama sposobnost radništva nije tako značajan, samostalan činilac društvenog razvoja, nikad jugoslovenska radnioka klasa, i njena revolucionama organizacija (KPJ) ne bi bile u stanju da uspešno započnu socijalističku revoluciju u dmštvu gde je radništvo sačinjavalo relativno neveliku društvenu gmpu, gde su u ekonomskoj stmkturi bili najviše zastupljeni elementi pretkapitalistič- | kih odnosa, rane faze kapitahstičke akumulacije i industrijalizacije, sa pretežno zanatskim, poluindustrijskim i : poljoprivrednim proletarijatom. I pored toga, bio je klasni dnteres proletarijata, izražen i osmišljen u njegovog komunističkoj organizaciji, presudan činilac revolucionamog preokretanja istorijskih zbivanja u oslobodilačkoj borbi. Gde god se javlja osporavanje radničko-klasne osnove jugoslovenske socijalističke revolucije, od njenog početka, posredi je duboko nerazumevanje ove istorijske epohe, nerazumevanje koje može dovesti do zabluda i grešaka u kasnijem toku revolucije, sve do teorije i prakse koja zapostavlja radničko-klasnu sadržinu samoupravljanja. Revolucionama organizacija jugoslovenske radničke klase, okupivši u poznatoj istorijskoj situaciji većinu naroda oko svog socijalističkog programa, uspostavila je rcvolucionarnu političku i ekoncmsku vlast i idejnu hegemoniju, koristeći se pri tome u pcčetku cen- , tralizovanom i na sve oblasti dmštvenog života rasprostranjenom državnom organizacijom (rana faza diktature proletarijata u relativnc nerazvijenom dmštvu). Komunistička organizacija postaće okosnica političke i ekonomske vlasti , i državne organizacije, jer na dmgi način ta vlast i organizacija nisu mogle biti usmerene ka revolucionarnim ; ciljevima, tj. bitnim radničko-klasnim interesima. Promene u dmštvu od uspostavljanja ove revolucioname vlasti do danas karakteriše koreniti preobražaj ekonomske, socijalne i političke stmkture dmštva, a u tom preobražaju najvažnija činjenica je razvoj radničke klase i borba za realizaciju bitnih interesa i istorijskih ciljeva radništva. Za dalju perspektivu revolucionamog pokreta, bitno je, prvo, da se utvrde glavni rezultati prošlog razdoblja socijalističke revolucije, rezultati koji mogu biti realno poiazište daljeg revoluoionamog pokreta, i dmgo, da se razjasne sve okolnosti prethodnog razdoblja koje su dovele do novih sklopova draštvenih protivrečnosti, uključiv i protivrečnosti u razvoju radmčke klase i samoupravljanja, i da se otvoreno prepoznaju tvo-

1460

"RAKOVICA'