Дело

♦ + ф НАУЧНА ХРОНИКА Стуб А1арка Аврелија у Рпму (проФ. А. Фуртвенглер). Ова два највећа, сликама најбогатија нобедничка стуба у Риму, Трајанов и Марка Аврелија, ти моћни сведоци минулога господства римскога над светом, сведоче о борбама са снажним народпма, који прећаху даревинн са севера. од Дунава.Један прославља Трајанове победе одржане над Дацима, други победе Марка Аврелија над германским племенима, што поглавито живљаху на средњем Дунаву. Необична је зампсао, посдужити се стубом, као носиоцем хроннке (летописа) у сликама. На врху оба стуба беху намештене статуе царевапобедника, чпја дела славе рељеФи. Ну стубови нешто више значе него ли само носноци оних кинова, јер њихови Фризови са сликама баш и јесу главпо, што се хтело, онн пису украс и накит стубова, као на ир. на доњем делу стубова у храму еФеском неиспрекидани Фриз са Фигурама. Није оправдано сматрати у овом накнту стубова у ЕФесу претече великим римским стубовима. Њима је са свим други извор. Генијални архитекта Трајанов, Аполодор, први је без претходника створно свој монументални стуб, према још живој старој идеји прнмитивних народа о „веспичкоме штапу“, са оним цртежима н сликама, — т. ј. један летопнс у сликама, написан на дугачком нлатну, обавијеном око једнога шгапа, да би се и потпуно н на малом простору све могло прегледати. Стуб Марка Аврелија, на коме је представљен триумФ његов иад Германцнма и Сарматима, нмитација је Трајанова стуба. Летописни свитак, омотан око штапа, у огромним сразмерама, а на чврстом, трајном материјалу, високо уздпгнут као вечит споменик јуначкога рада — био је доиста најзгодннји да достигне свој циљ главни: вечну монументалност поред обиља слика, п то куд п камо пре него слична дела источних деспота. Споредио је бнло. хоћс лн овај летопнс битп више илн мање читак, мислнло сс бнће досга, кад нзазове у гледаоцу ноимање и велико поверење, да су горс верно забележене све победе цара и војеке му. Само је онај пак могао тачно пратнти и лепо 22*