Завод за статистику

I OPSTI DEO

1. ZAKONSKI PROPISI

Na dan 1 aprila 1981 godine izvršen je u Kraljevini Jugoslavii popis stanovništva prema slanju kako se našlo u ponoći između 81 marta i 1 aprila 1931 godine. Ovaj dragi redovni popis stanovništva posle svetskog rata određen je na osnovu Zakona o popisu stanovništva, poljoprivrednih gazdinstava i stoke od 81 januara 1931 godine, „Službene novine“ Br. 29 — VIII od 9 februara 1981 godine.

Prema & 2 ovog Zakona u isto vreme popisana su i poljoprivredna gazdinstva i sva stoka,*) dok jie popis iz 1921 godine obuhvatao samo stanovništvo i stoku.

‘ Popisom ie upravljala Opšta državna statistika u Beogradu i to za banovine Dunavsku, Varđarsku, Moravsku, Zetsku i područie Uprave grada Beograda neposredno, a za banovine Dravsku, Savsku i Primorsku preko Statističkog ureda u Zagrebu, za banovine Vrbasku i Drinsku pak preko Slatističkog ureda u Sarajevu.

Popis su prema S 5 Zakona o popisu vršile opštinske vlasti preko određenih popisivača i opštinskih popisnih odbora, dok su prema S 6 javni službenici, sveštenici i drugi pismeni građani bili dužni vršiti sve popisne poslove. :

Određeni popisivači radili su besplatno, samo u slučaju potrebe opštinske vlasti morale su se pobrinuti da popisivači dobiju besplatno prevozna sredstva i prenoćište u opštini gde su radili. Osim foga nadoknađeni su popisivačima koji nisu radili u opštini svog stalnog boravka iz državne kase podvozni troškovi za odlazak i povratak (S 7 Zakona).

Prema & 9 Zakona o popisu stanovništva svaki je bio đužan da kaže istinu o svemu šfo se u popisu zapitalo. Ali svi individualni podaci prikupljeni ovim popisom čuvani su kao službena tajna i služili su jedino opštim statističkim svrhama, pa se nisu smeli upotrebljavati ni za kakvo opterećivanje stanovništva, bilo porezom, bilo kakvim drugim nametima (S 10). Svaki koji bi namefno izbegao popis ili zatajio koju osobu u svom domaćinstvu ili davao neistinite iziave, imao ie da bude kažnjen novčanom kaznom, a u slučaju neisplate zatvorom, osim toga odgovarao bi i za eventualno prouzrokovanu štetu (S 11).

Pravila i uputstva kako će se izvršiti popis kao i sve popisne obrasce propisao je na osnovu & i4 Zakona o popisu Prefsednik Ministarskog saveta Pravilnikom od 24 februara 1981 godine, „Službene novine“ od 7 marta 1981 godine Broj 52 — XV.

Za upisivanje podataka o stanovništvu, polioprivrednim gazdinstvima i stoci, a u gradovima (varošima) i o zgradama, služili su po čl. 2 Pravilnika sledeći popisni obrasci koji su ofštampani na kraju Pravilnika:

Obrazac 1: List za domaćinstvo, za popisivanje svih trajno (stalno) i privremeno (prolazno) prisutnih i privremeno oltsutnih lica po domaćinstvima;

Obrazac 2: Popisnica, za individualno popisivanje prisutnog stanovništva; j

Obrazac 3: List za poljoprivredna. gazdinstva (gospodarsiva), za popis svih poljodelskih (ratarskih), baštovanskih (vrilarskih) i vinograđarskih gazdinstava (gospodarstava), uključujući stoku, perad i košnice;

Obrazac 4: List za stoku, perad, košnice i živofiniske proizvode za one sopstvenike koji nemaju poljoprivrednog gazdinstva;

Obrazac 5: List za zgrade u varošima (gradovima);

Obrazac 6: Kontrolni spisak za popisivače ;

Obrazac 7: Sumarrni pregled za popisni krug;

Obrazac 8: Sumarni pregled za opštinu;

Obrazac 9: Izveštaj o izvršenom popisu;

Obrazac bez broja: Legitimacija za popisivače.

Troškove sa štampanje navedenih obrazaca i Pravilnika u iznosu 2,414.0666.— dinara snosila je Opšta drzavna statistika.

*) Glavni rezultati popisa poljoprivrednih gazdinstava objavljeni su u ,Statistiékom godiSnjaku“ za 1936 godinu, a podaci o popisu stoke u ,Statistiékom godisnjaku“ za 1934/35 godinu.