Народна милиција

U ZEMLJI

ILINDENSKI USTANAK MAKEDONSKOG NARODA

Drugog avgusta ove godine navršilo se četrdeset i pet godina od Ilindenskog ustanka makedonskog naroda 1903 godine. Na Ilinden ugnjetene i eksploatisane mase Makedo· nije podigle su zastavu ustanka za. svoje nacionalno i socijalno oslobođenje. Ustanak makedonskog naroda ugušen je u krvi, ali makedonski narod nastavio je borbu. Plemenite težnje ilindenskih revolucionara do kraja su se ostvarile u velikoj Narodnooslobodilačkoj borbi, u kojoj je makedonski narod zajedno sa ostalim narodima Jugoslavije izvojevao svoju slobodu.

Godine 1893 kao izraz revolucionarnog raspoloženja makedonskog naroda, osnovana je prva revolucionarna organizacija — »Unutarnja makedonska revolucionarna organizacija«. To je po osnovnim snagama i sadržaju bio opštenarodni demokratski pokret izrazito progresivnog karaktera.

Najbolji rukovodioci organizacije koji su se izgradili kroz borbu i postali narodne vođe — Goce Delčev, Damjan Grujev, Đorčo Petrov, Jane Sandanski i drugi naglašavali su od samog početka da se pitanje oslobođenja makedonskog naroda može rešiti samo unutrašnjim narodnim ustankom. Zadaci toga ustanka trebaju biti rušenje feudalnih i polufeudalnih odnosa i sprovođenje agrarne reforme, osiguranje nacionalne slobode i demokratsko uređenje Makedonije bez obzira na verske i nacionalne razlike njenog stanovništva.

Ovakva oslobodilačka nastojanja makedonskog naroda i ovakvo borbeno sjedinjavanje svih ugnjetenih slojeva u Makedoniji, nisu išli u račun vladajućim krugovima tadašnjih balkanskih država i njihovim. porobljivačkim težnjama. Zavojevačkoj kliki ferdinandovske Bugarske uspelo je da stvori takozvani »Vrhovni komitet« za tobožnju pomoć makedonskom pokretu. U stvari je cilj »vrhovista« bio da tu borbu osujete i razbiju borbeno jedinstvo makedonskog naroda i njegovu veru u vlastite snage. Oni zato pristupaju razbijanju organizacije iznutra nastojeći tako obezglaviti narod. Iskorišćavajući otsustvo Delčeva, Grujeva i drugih rukovodilaca, njima je uspelo da u rukovodstvo organizacije ubace svoje ljude da organizaciju i narod navedu na krvavu provokaciju, a to znači da prije vremena izazovu ustanak koji još nije bio dovoljno pripremljen i za koji još nisu bili sazreli svi uvjeti.

Drugog avgusta 1903 godine buknuo je ustanak makedonskog naroda. Iako je ovaj ustanak bio provokacija »vrhovista« i iako je on unapred bio osuđen na propast, narod Makedonije digao se listom u borbu. Žarište ustanka bilo je u Bitoljskom okrugu odakle se skoro prenelo i u druge krajeve Makedonije. Skoro goloruki narod u borbi ma život i smrt uhvatio se u koštac sa dobro naoružanom i velikom, sultanovom armijom. U toj borbi makedonski narod u borbenom sa-

vezu sa ostalim narodnostima ispisao je jednu od najsvetlijih.

stranica svoje istorije, epopeju heroizma i rodoljublja makedonskih masa.

U toku ustanka uporedo sa revolucionarnom borbom, makedonski narod je stvarao i temelje svoje demokratske, revolucioname vlasti. Njen izraz pretstavlja, iako kratkotrajna, Kruševska republika, koja znači praktično ostvarivanje 'dosledno demokratskih naprednih ideja Goce Delčeva, vođe makedonskog revolucionarnog pokreta. Pokazujući besprimeran heroizam i rodoljublje kruševski su ustanici do posljednjeg čoveka branili svoju republiku, pavši za tekovinu svoje revolucionarne borbe. ~— -

I pored poraza Ilindenski ustanak ostaje jedna od najslavnijih epopeja u istoriji makedonskog naroda. On je bio pun izražajne revolucionarne energije makedonskog naroda, njegove nesebične i bezgranične ljubavi prema slobodi, njegova demokratizma.

_ DAN TENKISTA JUGOSLAVENSKE ARMIJM

Šesnaestog jula ove godine prvi put proslavljen je u cijeloj zemlji a naročito u jedinicama Jugoslavenske armije »Dan tenkista« kao praznik naše Armije. Ovaj dan posvećen je uspomeni na datum kada je 1944 godine, po naređenju Vrhovnog komandanta Narodnooslobodilačke vojske maršala Tita, formirana prva krupna tenkovska jedinica — Prva tenkovska brigada. :

Razvoj tenkovskih jedinica započinje uporedo sa razvojem i stvaranjem, prvih partizanskih odreda, sa početkom oslobodilačke borbe naših naroda. Istorija naših tenkovskih jedinica započinje tamo gdje i naša borba. Od stare Jugoslavije i njene armije nije ništa nasljeđeno, jer ondašnji rukovodeći kadar nije pridavao nikakvog značaja ovom savremenom naoružanju bez kojeg se ne može zamisliti nova moderna armija.

U srcima naših tenkista duboko su usađeni podvizi prvih boraca tenkista Valjevskog i Užičkog partizanskog odreda iz 1941 godine. Sa zaplenjenim neprijateljskim tenkovima, borci ovih odreda izvršili su nekoliko smelih akcija. Tenkove su posjedovali i prvi ustanički odredi Like, Dalmacije, Crne Gore i Bosne, koji su uz njihovu pomoć uspješno napadali neprijatelja i uništavali mu živu snagu. .

Uprkos tih ogromnih teškoća, uporedo sa razvojem naše Narodnooslobodilačke vojske, mjenih brigada i divizija, korpusa i armija, razvijale su se, sa izvjesnom postepenošću i tenkovske jedinice, koje su uzimale sve vidnijeg učešća u životu i radu naše Armije.

Poslije IV i V ofanzive, a nakon kapitulacije italijanskih snaga naše su ftenkovske jedinice naglo porasle. Tenkovski odred. u Sloveniji imao je u to vreme preko 100 mašina dok su također postojali tenkovski bataljoni u Hrvatskoj, Bosni

'i pri Vrhovnom štabu. Koncem 1943 i početkom 1944 godine

Vrhovni štab izdaje naređenje o prikupljanju tenkista iz već postojećih jedinica radi odašiljanja na obuku u SSSR. Godina 1944 je godina stvaranja većih tenkovskih jedinica što je omogućeno usljed spajanja naših jedinica i Crvene armije i dobijanjem teškog sovjetskog tenkovskog oružja. Borbena delatnost tenkovskih jedinica nerazdvojno je vezana za borbe i operacije IV i I Armije. Borbe za Liku, Hrvatsko Primorje, Istru i Trst, kao i proboj Sremskog fronta krunisali su podvizi naših mladih, ali smelih i borbenih tenkovskih jedinica.

Odmah po pobedonosnom svršetku rata formirana je Prva tenkovska armija, što je bilo omogućeno usljed velike materijalne pomoći koju nam je pružio Sovjetski Savez | ogromnog ratnog plena.

U posljednje tri godine mirne izgradnje koraknula je i maša Armija velikim koracima napred. Mnogi mladi ljudi prolaze kroz tenkovske jedinice, a mnogi su se vratili kućama kao izučeni mehaničari, vozači, telegrafisti i drugi stručnjaci. Naše oficirske škole i učilišta uspješno vaspitavaju novi mladi kadar tenkovskih jedinica i stvaraju rezerve olicira i podoficira. | ;

Petogodišnji plan industrijalizacije, koji se 8 uspjehom provodi ц život, daje razvojem teške industrije i naše vojne industrije materijalnu bazu za još snažnije razvijanje tenkovskih jedinica Jugoslavenske armije.

PROCES PROTIV BANDE USTAŠKIH, MAČBKOVSKIH - I ČETNIČKIH TERORISTA

Hvatanje preko stotine najgorih ustaških ratnih zločinaca, terorista i špijuna (Ljuba Miloša, Božidara Kavrana, Josipa Tomljenovića, Ante Vrbana, Mime Rosandića, Ivice Gržete, Nikole Pehara i njihovih sukoljača) koji su u jasenovačkom i starogradiškom koncentracionom logoru pomorili na najzvjerskiji način nekoliko stotina hiljada antifašista, a sada su s papinim blagoslovom i inostranom valutom, ubačeni u našu zemlju da vrše pokolje, diverzije i špijunaže, — to је