Народно благостање

Страна 820

Činovnička varoš ne može da bankrotira. Ali je formira– nje kapitala u takovim varošima ograničeno na najmanju meru.1) Beogradu se nikada ne mogu stvoriti veliki kapitali. Činovnik je u celome svetu fako zvani „mali čovek” ili kako Nemci kažu „srednji stalež” pod kojim se zamišljaju zanatlije i manji trgovci. U srednjem staležu činovnici su u najmanioj skali.

Iz svega ovoga izlazi dakle, da je socijalna struktura Beograda činovničko-nadničarsko-radnička u maloj trgovini i zanatima.

Videli smo da su vrlo nisko povučene granice u formiranju kapitala beogradskog stanovništva. Razviće njegovog bogaistva je ograničeno. Sad bi na redu bilo da vidimo kakav je dohodak beogradskog stanovništva po grupama i prosečno na jednog stanovnika, jer je dohodak ogledalo kupovne snage, pa slefstveno vlgarno iskazano i njegovog bogatstva. O tome ne postoji nikakva statistika niti ma kakvi računski pokušaji. Zbog toga ćemo morati ići obilaznim putem. Poćićemo od statistike razrezanog poreza u Beogradu, koju nam je ljubazno saopštilo Ministarstvo finansi|a . Razrez poreza u 1930. godini iznosi:

Zemljarina nešto iznad 1,000.000 Kućarina 58,000.000 Тесемпа 40,000.000 Rentovni 14,000.000 Službenički porez 38,000.000 Društveni porez 40,000.000 Promeni porez 27,000.000

НАРОДНО БЛАГОСТАЊЕ

Бр. 52

zirom na to да је najniža plata 1500 dinara i da gro stanovništva pada ispod plate (sa svima prinadležnostima) od 2500 dinara. Iz toga bismo dobili da godišnje plate privatnih činovnika i nameštenika iznose ukupno 226 miliona dinara, a državnih činovnika i nameštenika 564 miliona dinara, odnosno ukupno 790 miliona dinara. Ako uzmemo da penzioneri primaju mesečno 2500 dinara na ime sviju beriva, onda je prihod činovnika, penzionera, radnika i nadničara 1978 miliona dinara godišnje. Kako od tih prihoda živi 168.000 duša to dolazi na jednog stanovnika 11580 ili mesečno 965.

Ova se cifra ne bi mnogo udaljavala od cifre Који smo dobili pomoću poreske statistike, ali se te dve Бтојke ne mogu upoređivati zbog toga što u ovoj našoj

Svega 218,000.000 din.

Ako uzmemo da poreska stopa prosečno iznosi 10% od prijavljenih prihoda, onda bi izašlo da prihodi beogradskog stanovništva iznose okruglo 2 milijarde dinara, odnosno 9900 dinara na stanovnika godišnje (ako izostavimo vojnike, đake,osuđenike i šegrte) ili 325 dinara na stanovnika mesečno. Mi ćemo se docnije vratiti na komparativnu statistiku prihoda stanovnika velikih varoši, a sada već možemo konstatovati, da je Beograd jedna od najsiromašnijih varoši.

Bilo bi pogrešno ako bi podaike o razrezu poreza uzeli kao apsolutno tačan indikator dohotka beogradskog stanovništva iz dva razloga: prvo što је ротезка tehnika u Beogradu prilično zaostala usled rata. IT drugo što naš poreski sistem pripušta mnogobrojna poreska oslobođenja, koja su specijalno kod Beograda znaino velika. |

Da pokušamo sa procenom: prihoda beogradskog stanovništva. Kako većina živi od plate, penzije i nadnice to nije nemogućno da se dođe do cifre, koja bi prilično odgovarala prosečnom iznosu dohodka pojedinih grupa. Mi uzimamo da |e mesečna plata privatnih činovnika i nameštenika 2100 dinara. Tu smo cifru izračunali na osnovu podataka Beogradske Radničke komore, koja je iskazala mesečne plate za 16 raznih zvanja komercijalnog stanovništva. Uzimamo da prosečna mesečna plata državnog činovništva iznosi 3000 dinara. Nije potrebno da dokazujemo da je ta cifta približna stvarnosti s ob-

drugoj brojci nije obuhvaćeno"34.000 stanovnika Кој spadaju u samostalne poduzetnike, zakupnike, rentijere i slobodne profesije. Za procenu prihoda ovog dela stanovhištva mi nemamo nikakvog drugog oslonca van poreza. Mi smo videli no ranijoj statistici da је međ njima najveći broj sitnih zanatlija, trgovaca, a da ne govorimo već o bolničarima, maserima, privatnim školama, babicama i t. d. koji takođe spadaju u ovu grupu. Mi mislimo da nećemo pogrešiti ako uzmemo da je prosečan mesečni prihod ovog dela stanovništva 5000 dinara. Ako se pomnoži sa 17.000 koliko ima privređujućih u ovoj grupi dobije se ukupno jedna milijarda.

Ako ovu sumu dodamo onoj od 1985 dobili bi smo ukupan prihod beogradskog sfanovništva ti okruglom iznosu 3 milijarde dinara. Ako se ova cifra podeli sa 204.363 koliko ima stanovhika u Beogradu (izuzevši vojnike, đake, osuđenike i šegrte) onda izlazi da је 50dišnji prihod na iednoga stanovnika 14.705 dinara, odnosno mesečni prihod 1225 dinara. I po ovome bio bi Beograd jedna od najsiromašnijih varoši u Evropi.

(Oslanjajući se na porezu mi izračunavamo poreski prihod subjektivnom metodom, po. kojoj se jedan isti prihod pojavljuje nekoliko puta. Tako na primer celokupan prihod od kućarine plaća beogradsko stanovništvo iz svojih prihoda).

Ostaje još društveni porez. Međutim taj porez ne možemo uzeti u obzir zbog toga što njega ne plaćaju žiZička već pravna lica. Njihova dobit se repartira na pojedina fizička lica, koja ga prijavljuju za porez. Ali što je najglavnije jedan znatan deo prihoda beogradskog stanovništva dolazi kao renfa od objekata, koji su oslobođeni poreza, kao što su državne i državom garantovane hartije od vrednosti i jedan deo zgrada.

Vrlo mali deo stanovnika iz grupe činovnika i radnika (a to je gro stanovnika) uživa i fe oslobođene pri| поде. Мају бе 10%. Što izlazi da je 80% beogradskog | stanovništva upućeno na svoje plate odn. nadnice. | Međutim niti je 3000 dinara mesečno dosta za | život jedne činovničke porodice, niti 1400 dinara jedne radničke (po proračunu Radničke komore samo za hranu, ogrev, osveftlenje, odelo i stan treba 1900 dinara | za četvoro-članu radničku porodicu). Znači da 80% be| ogtadskog stanovništva ima prihod niži od staadarskog mininittna.

БЕОГРАЛ — ЗАГРЕБ бвилтал: НОВИ САД

Телефон пнтерурбан Београд; 16-23, 20-72, 20-03, 16-25, 21-64,

ОПШТЕ Ј УГОСЛОВЕНСКО БАНКАРСКО ДРУШТВОА. Л.

Глена и резерве 1277 .ЉО ФЕР диттнејраеа

Телетрани: БАНКОФЕРА ЈН

Телефон интерурбан Загреб 5442, 5413, 5444. 5446, 5447