Нови Пазар

trebalo je da u banovini delegira svog predstvnika u rangu pomoćnika bana. Prema Uredbi za nacelnike srezova trebalo je da budu postavljeni pripadnici nacionalne veéine, a zamjenici da budu pripadnici manjine, pod uvjetom da najmanje 25% stanovnika sreza pripada manjinskoj nacionalnosti. Albanski narodni savez se opirao sprovodenju ove Uredbe. Na sastanku u Feldkomandanturi u Nišu, 16. i 17. novembra 1941. godine, predstavnici Albanskog narodnog saveza su upozoreni da se vise ne može raspravljati о autonomiji i da su oni srpski državljani. Dvije strane su postigle sporazum о uvođenju albanskog jezikau administraciji, formiranju posebne finansijske uprave za okrug u K. Mitovici i о tome da se albanska žanadrmerija, od 1. marta 1942. godine, sa istim sastavom i postojećim komandnim osobljem pripoji Srpskoj državnoj straži i bude njen sastavni dio. Da bi se Italij anima izbio iz ruku argument koji su oni u pregovorima desto isticali, da se italijanskim interesnim podrucjem smatraju svi teritoriji na kojima je albansko stanovnistvo u većini, Nijemci su zapovjedili Nedićevoj vladi da, decembra 1941. godine, prilikom donošenja propisa о ukidanju banovina i novoj teritorijalnoj podjeli, od ovog podrucja formira poseban okrug, kojem bi se pripojio i studenički srez sa sjedištem u Raški. U ovom srezu uopće nije bilo Albanaca. Sanovih 27.988 stanovnika srpske nacionalnosti, bitno je izmijenjena nacionalna struktura na spomom teritoriju. Davanjem autonomy e ovom dijelu Kosova i Sandžaka (Kosovskomitrovačkom okrugu) Nijemci bi de jure priznali postojanje albanske većine, što bi Italiju dovelo u položaj da obnovi zahtjev za pripajanje Albaniji. Već 25. aprila 1942. godine, u K. Mitrovicu i Novi Pazar, a 26. aprila u Vucitmu i Podujevu, ušli su, istinau simblicnom broju, pripadnici kvinsliške Srpske državne straže. Komandant albanske žandarmerije Bajazit Boletini je od strane Milana Nedića unaprijeđen u ein srpskog majora, a kasnije potpukovnika, imenujući ga za okružnog komandanta Srpske državne straže. Mješovita vlast je flmkcionirala do oslobođenja. 16 Tokom jula mjeseca na susjednim teritorijama, koje su pripale Nezavisnoj Državi Hrvatskoj i okupiranoj Cmoj Gori, počinje oružani ustanak protiv okupatora i njegovih pomagaca. Zbog toga u novopazarskom gamizonu vlada uznemirenost, pojačavaju se mjere obezbjeđenja i pripravnosti. U vise navrata Italijani i ustaše iz susjednih gamizona traže pomoć od Nijemaca, koju im oni odbijaju, jer se i sami sa raspoloživim snagama ne osjećaju sigumim. Komandant njemačkog bataljona u Novom Pazaru, kapetan Gajsler, morao je da ijesava mnostvo problema, s obzirom da su borbe s druge strane granice u italij anskoj zoni ugrožavale i podrucje zaposjednuto njegovim jedinicama i da su diktirale stalnu opreznost i pripravnost. Na osnovu sporazuma njemackih i italijanskih okupacionih snaga, od 23. aprila 1941. godine, u njemačku okupacionu zonu su ušli: Priboj, Nova Varos, Sjenica i Novi Pazar, dok je italijanskoj okupacionoj zoni pripalateritorija Pljevalja, Bijelog Polja, Prijepolja i Tutina. Njemacka je ovakvom podjelom nastojala da zadrži kontrolu nad magistralnim sandžačkim drumom. 17

16 Isto, str.2os-207

17 Dr. Nadežda Jovanović, Rifat Burdžović Tršo, Beograd 1973, str. 52

17

SANDŽAK ТОКОМ DRUGOG SVJETSKOG RATA

40/2017