Основна меканика. Део 1, Кинематика : за ученике Војене академије и виши школа у Србији : са 260 слика у тексту

142 5 2

Аво би се тела у безбројно млого тачака додирала, које скупа образују тако звану пругу додира, онда се каже да се једно тело котрља по другом, у целом пространству ове пруге додира, ако су нижеозначени услови испуњени.

Представимо себи да смо повукли ма какву криву пругу Ф, на површини првог тела, но тако да ова врива пресеца

пругу додира у разним њеним положајима, које постепено

заузима на првом телу. — Представимо даље, да смо означили на површини другог тела све тачке, у којима крива пруга с, постепено додира ову површину. — Скуп свију

ових тачака образоваће другу криву пругу 4; на површин овог другог тела. Ако се сада при кретању тела, пруга с котрља по пруги 4., онда ће се и тело на коме је пруга с означена, котрљати по оном другом телу, ито по целој дужини њиове пруге додира. —

152. Дефиниција, коју овде постависмо о котрљању једне криве пруге по другој, или једног тела по другом, за разне случаје, који се могу десити; неусловљава никојим начином, да једна од кривих пруга, или једно од два тела, буде у покоју. — Котрљање је абсолутно, ако је једна од кривих пруга, пли једно од тела, некретно; а релативно, ако се обе криве пруге, или оба тела једновремено у простору крећу. Међутим релативно котрљање може да се сведе на абсодутно по истим правилима, која смо поставили за сводење (редудирање) ма каквог релативног кретања на абсолутно кретање. (У 147).

153. Кад се нека кретна нруга котрља по другој, било да ове пруге постоје саме за себе, било да су означене на површини два тела, од којих једно се креће по оном другом, онда је лако видети, да тачка додира двеју криви пруга, сматрана на кретној пруги, налази се за безврајно мало време у покоју, или што је исто, брзина тачке додира једног тела према оном другом, равна је нули, дакле елементно кретање криве пруге, или тела коме ова пруга принадлежи, мора бити обртање око тренутне осе, која пролази кроз тачку додира М (Сл. 81). Отуда сљедује, да кад неко кретно тело додира непрестано неко некретно у више тачака,