Отаџбина

476

КЊИЖЕВНИ ПРЕГЛЕД

За иотврду другога прнговора у мојој критици није ми потребно трошити много речи; довољно је да узмем за то г. К—ево „кретање крпвичности" у нашој земљн. За одредбу у каквој вези стоји јавни морал с наставом, „кривичност" је веома растегљив појам, ночем нас судска казуистика учи, да где што нпсу изузети из те Јисте крнвичности нн они људи, којц не само не вређају јавнн морал него се дижу у обрану његову. С друге стране зна се из статистике кривичности, да има преступа, (као Фалзификати и ч др.) до којнх се само иутем наставе може доћи. и да овн у свима статистикама светским стоје у једнакој сразмери према настави. Зна се даље п то , да у одредби кривичности ваља строго делити злочпн од преступа; да ваља оба лучити ио варошима и селима; да ваља кривце делити по занимању, материјалном и мородичном стању, по старости и физичком положају, да би се могло тачно оценити, како се креће јавнп морал у земљи и дознати, где је у ствари и шта н колико унливише на њ. 1 ) Од свега овога у „статпстици кривичноности" г. К. нема ни помена; њему беше главно да бројевима покаже, како у нас кривичност нагло расте од год 1873; међутим дешава се, да у растећим бројевима „кривичности" опада број убијства и похаре, п тада се несме изводити то што г. К. изводи, да јавни морад апсолутно опада, већ противно, да се поправља. Уз то је ствар позната, да узрок злочину не лежи непосредно у школи него у отежаном фпзичком ноложају човечијем (што је у иас одиста наступпло иза два рата) а да на овај само посредно упливише школа, у толико у колико успе, да усади у младо срце човечије начела наравствености и да га научи прометатп свој рад у што већу привреду. Ово би по себи већ бидо доста, на да читалац опази, како је олако нрелазио г. К. преко и тако мршавих статистичких података. кад је пошао с њима да расправн тако крупно нитање у народном животу, као што је то његов јавнн мора.т. Али има још нечега, што то боље показује. Он види пз тих бројева, да кривичиост у Србији „нагло расте" и на првн поглед одиста је тако : год. 1873 билоје 2172 случаја кривичности ; год. 1881 3503. Одиста голема разлика! Али кад се овај број упореди с укупним бројем становника, изилази да је год. 1873 био један (рецимо) злочпн на 552 становника, а год. 1881 један на 545, п тада се не може рећи, да кривичност

Француека статис т ика кривичности показује, да ироневере и утаје падају већином на л.уде ожешене н иначе добро положене, дакле на сваки начин добро школоване.