РТВ Теорија и пракса

komuniciranja prvo defmišu kao subjekti istorijski i klasno uslovljenog načina društvene reprodukcije. Da bi se to postiglo, u istraživanje se treba upuštati polazeći od postavki jedinstvene teorije o dmštvu - istorijskog materijalizma. Time bi se uklonio največi nedostatak primetno dominirajućeg pozitivizma na Zapadu, koji je najbolje opisao Nordenštreng 2 . u jednom svom radu. Umesto da se istražuje na relaciji sredstva masovnog komuniciremja - publika, pravi problemi i pravo istraživanje moraju se tražiti na relaciji sredstva za masovno komuniciranje - društvo. Na recipijenta se tada gleda kao na nosioca i aktera određenog, materijalistički determinisanog tipa društvenih odnosa, u kojima posebnu funkciju dobijaju i ispunjavaju pokretači masovnog komuniciranja, Prema sopstvenim rečima, Biski je pokušao da: a) dokaže da istraživanje masovnog komuniciranja može i mora da bude ujedinjeno jedinstvenim ciljem - a ne da bude zbir pojedinačnih ideja i koncepcija; b) da mora da pojasni svoju teorijsku osnovu i c) da dalji razvitak obezbedi razmenom empirijskih i teorijskih postulata. Okvir za postizanje tako formulisanih ciljeva pruža jedinstvena teorija o društvu istorijski materijalizam. Džordž Gerbner (George Gerbner), dekan Anenberške škole komunikacija Univerziteta u Pensilvaniji, SAD, ograničio Se u svom referatu na iskustva matične zemlje. Za njega je veza istraživanja i teorije prvenstveno na liniji; teorija vladavine i teorija o masovnom komuniciranju. Pošto je stvaranje primamijih teorija (o vladavini) povezao sa određenim društvenim i kulturnim uslovima, naglašavajuči pritom industrijalizaciju, urbanizaciju i masovnu kulturu, tvrdio je da od stepena razvoja na tim područjima zavisi kakva će biti teorijska osnova sa koje se istražuje i samo masovno komuniciranje. Najveći broj diskutanata, a naročito oni fz zemalja u razvoju, izrazili su svoje neslaganje sa Gerbnerovim zaključkom da su teorije zasnovane na praksi industrijskirazvijenih zemalja primenljive i plodotvorne u praksi ostalih država. Pored ovih primedbi može se dobiti možda najvažrlija, da je neprihvatljivo uzimati industrijalizaciju za najvažniju determinantu svakog tipa moći i vladavine u društvu.

2 Kaarle Nordenstreng: u hrestomatiji Informational Mass Communication Tammi Helsmki, 1975, str. 8.

217