РТВ Теорија и пракса

Тако bismo komuniciranje u kulturi mogli da odredimo kao kontinuirani i otvoreni dijalog među Ijudima u okviru jedne zajednice, a takođe i kao dijalog među kulturama. Drugim rečima, dijalog među pojedincima kao i među narodima, u šta bi se imale übrojati i etničke, rasne, religijske i druge grupe i njihova kolektivna iskustva. Pošto je u pitanju „građa života” i njeno oblikovanje, ovo komuniciranje je po prirodi stvari stvaralačko i pokretačko jer se zasniva na učestvovanju i doprinosima, znanim ili anonimnim, brojnih pojedinaca i čitave zajednice. Kroz njega i u njemu se potvrđuje i razvija kolektivni subjektivitet kulture jednog naroda, etničke ili koje druge specifične grupe. Ovi oblici podrazumevaju živu kulturu, tj. savremenike kao i za njih aktuelne sadržaje života koji žive - što je osnovni pokretački motiv kulturnog komuniciranja, ali ne i jedini. Pojedinac, kao i zajednica kojoj pripada, imaju stalnu potrebu da vide i proveravaju sebe i u svetlu istorije, da ocenjuju svoja sadašnja iskustva, orijentacije, moralna shvatanja i kulturna stremljenja u dijalogu sa prethodnim generacijama, sa istorijom Tako kulturno komuniciranje obuhvata i prošlost isto kao što prevazilazi sadašnjost da bi obuhvatilo budućnost. To je ono što Karel Kosik naziva trodimenzionalnošču vremena koja je dimenzija čovekovog biča: od sadašnjosti on stvara funkciju budučnosti, upotrebljavajuči prošlost. Svaka živa kultura je, dakle, „trodimenzionalna” - inače nije kultura nego skup ritualnih oblika. Tek kad se ispune navedeni uslovi (otvoreni dijalog, živa razmena iskustava, stvaralačko učestvovanje u oblikovanju životnih sadržaja) komuniciranje možemo nazvati kulturnim, bez obzira da li su u pitanju striktno kulturni oblici ili ne. Onog trenutka kad se živa cirkulacija iskustava prekine ili zatvori, više nema kulturnog komuniciranja. Postoje monolozi i obredni običaji, ustaljene navike koje se, lišene nekadašnjeg smisla i aktuelnog značaja, održavaju iz razloga koji više nisu kulturni, tj, nisu stvaralački. To se isto zbiva i kad se jedna kultura zatvori u sebe i prestaje da vodi dijalog s drugim kulturama. Ona više ne proverava kritički sebe i svoje vrednosti, ne obogačuje svoje motive i ne proširuje svoje uvide - umesto toga ona vodi monolog sa samom sobom. U takvoj kulturi, koja se po pravilu zatvara spoljnim, parakulturnim prinudama, razvija se osečanje samodovoljnosti koje je pogubno za svaku kulturu, zatim idolatrija vrednosti koju po pravilu prati potcenjivanje drugih kultura i njihovih dostignuća. Stvaralačko učestvovanje je, dakle, bitna karakteristika komuniciranja koje bi imalo prava i razloge da se naziva

211