РТВ Теорија и пракса
Као i „filmofansko”, i „televizijsko” je ono što realno postoji u televizijskoj komunikaciji ali bitna razlika počiva u tome što jedna sekunda na televiziji dopire do gledaoca na tri načina 1) televizijska sekunda koja se neposredno stvara u času kad se iz reportažnih kola ili studija vrši direktan prenos, 2) televizijska sekimda koja se doznačava peko magnetoskopskog snimka putem prezentnog puštanja u rad sistema odašUjanja elektromagnetskih impulsa, i 3) televizijska sekunda gde se audiovizuelne datosti uočavaju kao filmske, koje posredovanjem televizijske tehnike doptru na televizijski ekran (film, arhivsko-filmski snimci, namenske filmske reportaže). Odnos gledaoca prema raznorodnom „televizijskom” je manje više identičan (kao i prema filmofanskom), ne samo zato što „prostim okom” gledalac teško uočava razliku između prezentno-televizijske sekunde , reaktivirane magnetoskopske sekunde i sekunde čisto filmske sadržine, već i radi postojanja mozaičnog inkorporiranja u telo televizijskog programa raznorodnih emisija koje u svom „celom”, u sebi, mogu sadržavati i sva tri vida „televizijskog” kao što je to slučaj sa našim Dnevnikom. Iz tog razloga, učinak raznorodnog ostvarivanja „televizijskog” gledalac uočava рге kao „vizuelno bogatstvo po sebi televizijskog programa koji odgleda u jednom danu”, no kao specifikum izraza konkretne emisije. Ali, upravo to često, uobičajeno prelaženje sa izvorišta na izvorište nastajanja „televizijskog”, gledaocu omogučuje tvorenje „televizičnog” u datom trenutku. Taj „sveti trenutak televizije” može trajati nekoliko sekundi ili skoro čitav čas. U dužem proosečanju televizijske komimikacije neminovno dolazi do mena; „televizično” se raspada da bi se u ponovnoj koncentraciji zadovoljstvo pojačalo u ushičenje za prizor date televizijske slike. Trenutak raspada dolazi kada televizijsko ne koincidira sa spektatorskim: kad informacija nadjača več zagovorenu, čulnu vezu gledalac - ekran, kad se televizija pretvara u Novinu, Strip ili Film. Trenutak „koncentracije” nastupa kada ne samo gledalac postane „ekran” (kako reče lepo Makluan), već i kad ekran postane „gledalac”. Q tako shvačenoj dihotomiji spektatorsko/televizijsko nalazi se osnova za način pračenja (komentarisanja) televizijskog programa čiju ideju zagovaramo u ovoj raspravi. Gledalac više no pred bilo kojom drugom slikom sveta (bila ona pokretna film, animirani film ili nepokretna - fotografija, foto-roman) identifikuje sopstveno gledanje (opažanje sadržine date
150