РТВ Теорија и пракса

I REDUKCIJA RADIO-DRAMSKOG UMETNIČKOG DELA NA ONTOLOGIJSKU SHEMU MUZIČKOG DELA „Vldimo, dakle, jezik u najjačoj napregnutosti težnje da podražava muziku.” (F.Niče: Rođenje tragedije) Ontički fundament radio-dramskog umetničkog dela u trenutku njegovog izvođenja sačinjava ritmičko organizovani odnos zvuka, s jedne strane, i značenja, s druge - jedno idealno kretanje od zvuka ka smislu, „bliskost glasa i bića”. Na ovaj način egzistirajući sklad otvara put punoći bitka radio-drame. Pretpostavka od koje u ovom radu polazimo je da upravo takva punoča bitka radio-drame sadrži, in nuce, prasliku biča muzičkog dela. U izlaganju koje sledi pokušaćemo da, na osnovama uporednog razumevanja unutrašnje forme radio-dramskog i muzičkog dela, pronađemo zadovoljavajući osnov za potvrdu iznete pretpostavke. Najpre ćemo ukratko da izložimo postavke fenomenološM orijentisanih estetičara muzike - Romana Ingardena (R. Ingarden) i Nikolaja Hartmana (NJlartmann). Njihova ontofenomenološka analitika umetničkog dela nalazi se u samom korenu metode koju smo i mi prihvatili prilikom izlaganja o biću i suštini radio-dramskog umetničkog dela. Po našem mišljenju je, stoga, sasvim logično što se za potvrdu gore navedenih pretpostavki obraćamo upravo ovako usmerenim teoretičarima. U studiji Identitet muzičkog dela (1957) Roman Ingarden izlaže u šest tačaka fenomen muzičkog izvođenja kao i rezultate analize fenomena muzičkog dela. Ove tačke, po našem mišljenju, u bitnom obuhvataju i fenomen radio-dramskog izvođenja. Drugim rečima, procesi izvođenja, kako muzičkog, tako i radio-dramskog umetničkog dela, identični su. Ovi procesi, možemo da kažemo, na ontički način određuju suštinu oba umetnička dela. Time se samo potvrđuje čuvena Pirsova (Pierce) formulacija (1868) po kojoj „svaki znak misli (u ovom slučaju svald znak raznih oblika postojanja dela koja nazivamo umetničkim - prim. 8.T.) biva preveden ili interpretiran u drugom koji mu sledi” i, dodajemo sa svoje strane, koji mu je po nekim konstitutivnim odlikama analogan. Navešćemo sada šest Ingardenovih tačaka koje se odnose, kao što rekosmo, na muzičko delo i njegovo izvođenje. 1. „Svako izvođenje nekog muzičkog dela jeste izvesno individualno proticanje (proces) koje se razvija u vremenu i