РТВ Теорија и пракса

Način propitivanja saznanja sio ga konstituiše radio-dramsko umetničko delo nalazi se pak u prostoru jedinstvene sadašnjosti, što če reči da je svest koja ga konstituiše sintetička i samorefleksivna.

1 Terinin prvi upotrebio nemački teoretičar D. Haselblat Vidi: Mira Đorđevič, „Radio-drama kao umjetnost blende”, „Život”, 1974/3, str. 235.

2 Maks Benze, Estetika, „Otokar Keršovani”, Rijeka 1978, str. 140.

3 M. Benze, op. cit, str. 219.

I. „BLENDA SADAŠNJEG TRENUTKA” 1 Radio-dramsko umetničko delo moguče je odrediti, pre svega, kao estetički znakovni proces koji proizvodi estetičku informaciju. Ova estetička informacija, kako bi rekao Maks Benze (Max Bense), „činjenica je svijesti koja reflektira na efektivne objekte izvan svijesti, ukoliko su nam oni ipak svjesno dani.” 2 Estetička informacija na temeljima estetičkog opažanja i estetičkog suda uokviruje, na jednoj strani logičku, a na drugoj, saznajnu sferu bitka radio-dramskog umetničkog dela. Obe strane „odnose se na predmete koji se pojavljuju u iskazu”. Iskazi, pak, pripadaju estetičkoj semantici i kao takvi egzistencijalno _su određeni jezikom „koji zaista otkriva celinu našeg odnosa prema svetu (...) i u kome se Ja i svet prikazuju u njihovoj izvornoj sapripadnosti” (H.-G. Gadamer). Jezik se i ovde pojavljuje kao izvorna nit temelja saznanja što ga konstituiše radio-dramsko umetničko delo u trenutku konkretizacije. Vratimo se sada za trenutak shvatanju radio-dramskog umetničkog dela kao estetičkog znakovnog procesa. Prema Maksu Benzeu estetički znakovni proces u formalnom smislu „statuira relaciju subjekt - objekt kao ravnotežu. (...) Svaka se informacija sastoji, dakle, od jednog subjektnog iznosa i jednog objektnog iznosa, ili iznosa svijesti i iznosa bitka.” 3

36