РТВ Теорија и пракса

Kristina Laskovič

FONOSFERA U RADIJSKOJ UMETNOSTI

Pretpostavka ovih razmatranja jeste znakovni karakter radijskog dela. Prema Mukaržovskom (Mukarowski) umetničko delo je jednolrratna i neponovljiva značenjska konstrukcija; visoko organizovani znak. Radijskim delom (akustički tekst prema Lotmanovom shvatanju) razumem, dakle, namernu organizaciju zvučnih elemenata u obliku strukture sa određenim značenjskim sistemima 1 . Informativni sadržaj akustičkog teksta u zavisnosti je od preobražaja svih elemenata teksta u semantički okarakterisane elemente i od njihovih uzajamnih odnosa. Predlažem da se nazivom fonosfera obuhvati obilje prirodnih i veštački stvaranih oznaka i akustičkih signala objektivne stvarnosti, U skladu sa teorijom informacija fonosfera, ili „čujnost sveta”, predstavlja materiju čiji izabrani eiementi, odgovarajuće preobraženi, mogu predstavljati informacijski kQd o stvarnosti. Dakle, s jedne strane akustički tekst jeste značenjsko-stvaralački sistem, s druge strane - način preobražavanja izabranih elemenata stvarnosti Svaki dijakritički, odnosno nadređer i ćinilac izabranih elemenata ispunjav; samostalnu stvaralačku ulogu forme, dakl i značenjsko-stvaralačku - prema principu da „određena informacija (sadržaj) ne može ni da postoji ni da bude prenošena van određene strukture” (J. Lotman). Kanal, tehničko sredstvo prenosa umetničke radio-poruke, jeste upravo akustički tekst. On u sebi sadrži ono što je specifično isključivo za određenu granu umetnosti, i

1 J. Mukarowsky, Wšr6d znakćzv i struktur (Među znacima i strukturama), PIW, Warszawa 1970

101