РТВ Теорија и пракса

Prema mišljenju Talkota Parsonsa (Taicott Parsons) propaganda predstavlja „pokušaj uticaja na odnose, a odatle - direktno ili indirektno - na djelovanje Ijudi pomoću lingvističkih stimula, riječi ili usmeno.” 3 I za Klausa fon Bajmea (Klaus von Bevme) propaganda nije ništa drugo do sistematsko djelovanje na proces formiranja stavova i mišljenja pojedinaca i društvenih grupa i kontrolisanje njihovih ponašanja za njima tuđe političke svrhe 4 Većina teoretičara sa Zapada definiše propagandu kao dezinformadju i javnu obmanu, Žan Kaznev (Jean Cazeneuve) ističe da je propaganda lažna, „ogramčena” informacija, koja ima za cilj „vedetizaciju” političkih vođa i afirmaciju političkog poretka. s U tom smisiu i Cajlds (H L. Childs) definiše propagandu kao proces rasprostiranja informacija s opredjeljenjem cilja ijudi 6 , dok je L.J, Martin eksplicira kao čin übjeđivanja kojim se ijudima izmjenjuju njihovi pogledi, mišljenja, pa čak i osjećanja. 7 Dakle, pod „propagandom” teoretičari pretežno razumijevaju organizovanu represivnu djelatnost kojom se utiče na otkianjanje kritičkog mišljenja ijudi, odnosno stvaranje „kritičkog” mišljenja koje ne ugrožava modalitete postojeće viasti Za razliku od prethodnih teorijskih prihvatljivih gledišta, koja se kritički odnose prema propagandnoj djelatnosti uopšte, postoje i takva shvatanja koja propagandnu aktivnost sopstvene političke grupe, svoje političke partije a priori definišu kao „pozitivnu” a svaku drugu kao „negativnu”, „antimarksističku”, „buržoasku”, itd. B Pod propagandom u najširem smislu sovjetski teoretičar V.G. Afanasjev podrazumijeva informaciju a sredstva javnog informisanja shvata kao masovna sredstva informacije i propagande.s Politička propaganda je oblik idejno-vaspitne

3 Talcott Parsons, Essavs in Sociological Theorv, New York, 1967, str. 142. 4 Klaus von Bevme, Suvremenepolitičke teorije, Zagreb, „Stvarnost”, 1977, str 165. 5 Žan Kaznev, Sociologija radio-televizije, BIGZ, 1976. 6 H.1.. Childes, An Introduction to Public Opinion, New York, 1940, str. 81. 7 L.J. Martin, „Effectivenes of Internatdonal Propaganda. Propaganda in International Affairs”, u: „The Annals of the American Academv of Political and Social Sciences", 1971,V01. 598, str 62. 8 Up. B B E(J)opob, Tene»MA®HKe h apHrenb, MocHßa, ,Mbjcnb“, 1977; fI.C. fypeßHM, sypwya3Ha« nponaraHAa, Mockb3, „Mnc-nb", 1978, Ha cny>«6e Monono/iHH, MocKea, „Mncr.b", 1977 9 BT A<t>aHacHeß, CouHa/ibHjm mh ynpaeneHHe oćutecnio«, MocKea, Maaare/ibCtBO no/iHTHHecKon /iHTeparypw, MocHea, 197 5, c. 347,

26