РТВ Теорија и пракса

govorenog i pisanog jezika postoje ozbiljne razlike, a proizlaze iz konstitucije koja dozvoljava da se ona koristi kao drugi „predmetni jezik“ za vreme usmenog govorenja, zatim, gestikulacija i mimika kao dopuna govora, a takođe i prirodna sloboda govora koja dozvoijava korišćenje slobodnije sintakse i manje rigoroznih fleksijnih formi. Osim toga, govoreni jezik se odlikuje većom foničnom elastičnošću i znatno bogatijom gamom glasovriih boja nego čitani jezik. S obzirom na forme i zvučne boje recitovan jezik je analogno sagrađen, ali je zato veoma rigorozan u odnosu na sastav teksta. Govorenje je improvizacija, a recitovanje je ~odavanje“ naučne lektire, čak i kada ovaj recitovan tekst leži ispred recitatora. Zapravo, recitacija se ipak zasniva na svesnom i namernom potiranju veza između zapisanog izgovorenog teksta u korist improvizovanog teksta. Zbog toga i ovde imamo sa primaočeve strane govoreni tekst. Citani jezik je glasovno izvođenje neprekidnog teksta, obično proznog. Već iz karaktera izjave proizlazi da se recitacija odnosi na pesmu ili dijalog, a lektira na narativnu prozu ili verbalni logični tok. Zahvaljujući ovakvim konvencijama glasonvih ponašanja primaoci (slušaoci) se odlično orijentišu u vrsti emitovanih tekstova, čak i da ne čuju formulacije sadržane u najavi određenog programa. Ipak, ovo poznavanje slušaoca o stanju stvari u radio-studiju ne sukobljava se sa praktičnim načinom realizacije radijske lektire. Јег i ovde lektor postaje recitator, recitator osoba koja govori, zbog čega slušalac, zapravo, ima posla sa govorenim jezikom nezavisno od načina reprodukovanja teksta u radio-studiju.Utisak ovog govorenja je pojačan i utvrđen činjenicom da slušalac, oslobađajući glas iz prijemnika ne oslobađa odašiljačku situaciju, dakle, ima posla samo sa glasom, a ne i sa od lektora čitanim tekstom. U suštini, sama tehnologija emitovanja i primanja radio-programa odiučuje o foničnom obliku jezičkih vrednosti prenošenih putem svojevrsnog sistema nazvanog radio. Upravo zahvaljujući toj tehnologiji radio može da u svoje ciljeve prisvoji gotovo sve „zapisane" forme masovnog