РТВ Теорија и пракса

masovnu kulturu tretiraju kao novu vrstu opasnosti od zaborava svog bitka, od otuđenja, mogu biti prevaziđeni jednim novim shvatanjem. Sredstva komuniciranja nisu sama po sebi opasna. Opasni su oni koji njima manipuliraju. Otuđenje čovjeka ne postiže se, u stvari, sredstvima za komuniciranje, nego se ono zbiva u okviru totalnog otudenja koje se manifestira u građanskoj dedukciji potreba na rad i potrošnju. Industrija kulture je, dakle, kultura koja svoje prave vrijednosti nije još otkrila. Ono što se danas s njom zbiva nije trajna ni dokučena vrijednost. Ovo određenje masovne kulture i odnosa prerna njoj i prema sredstvima masovnog komuniciranja, marksistički utemeljeno, suštinski je uvod u najznačajniji i po obimu največi deo knjige. U tom dijelu Emina Kečo opservira stavove nekolicine poznatih mislilaca koji su dio svog filosofskog i sociološkog istraživanja i izučavanja posvetili ovim fenomenima, dakle, masovnoj kulturi i sredstvima tzv. masovnog komuniciranja. To su predstavnici tzv. kritičke teorije društva: Maks Horkenhajmer, Teodor Adorno, Herbert Markuze, Jirgen Habermas i Hans Magnus Encensberger, No, da bi ovi mislioci mogli biti shvaćeni upravo u ovom njihovom domenu, bilo je neophodno učiniti napor da se mjesto i funkcija masovne kulture i mas-medija lociraju i promisle u ideologiji građanskih društava, odnosno u praksi koja tu ideologiju ostvaruje, a zatim da se ukaže na osnove i pravce zasnivanja marksističke teorije komuniciranja, Ideologiju građanskog društva i javnosti koju ona stvara Emina Kečo procjenjuje praksom tog društva i utvrđuje da se „teorija i praksa kapitalističke javnosti obostrano negiraju”. To, naravno, nije novo, ali je veoma značajno s obzirom na procjenu funkcije sredstava masovnog komuniciranja u tom neprekidnom procesu međusobnog negiranja. Najvidljivija i, svakako, po građansku ideologiju najrazornija manifestacija te negacije jeste pozicija radničke klase u komunikacijskim aktivnostima, kao i u tom društvu uopšte. Od recipijenata, kao sociološke tvorevine, ona je pretvorena u potrošača

253