РТВ Теорија и пракса

- na prvom je mjestu pojava redukcije, koju valja shvatiti dvojako - kao vid skraćivanja u težnji ka sažetom komprimiranom načinu umjetničkog izražavanja i kao vid svođenja empirijske i umjetničke stvamosti na isključivo akustičke signale (riječ, šum i muziku). Zahvaljujući ovoj pojavi dolazimo do akustički evocirane stvarnosti koju uvijek recepiramo u fragmentarnom obliku, pars pro toto - glas figurira za lik u cjelini. Akustički evocirana stvamost nije i ne može biti identična s empirijskom. Ona dobiva fiktivnu vrijednost i estetsko značenje, pošto nam je mikrofon posreduje kao smišljenu, svrsishodnu organizaciju zvučnih fragmenata, з to znači da je riječ o transponovanoj, akustički transformiranoj stvamosti; - pojam transformacije pokriva drugi, sljedeći когак u procesu prevođenja jednog znakovnog sistema na dmgi, a u najužoj je vezi s postupkom adaptacije. Slikovni sistem empirijskog svijeta stvamosti ili pak svijeta pozorišne scene prevodi se u sistem zvučnih signala radiofonske strukture ili se pak slovni znakovni sistem književnog djela prenosi u fonosfem radijskog medija, kojim vladaju zakoni čiste akustike; - treća pojava vezana za radiofonsku produkciju i adaptaciju je deformacija (stilizacija). Ona odlučuje o stepenu promjene reprodukovanog materijala i stepenu razobličenja čulnih impulsa. Deformacija nerijetko dovodi do tzv. Jednodimenzionalnosti" prostomo-vremenske perspektive, što se na filmu ne događa. Kiao popratna pojava tehničke reprodukcije na radiju deformacija je neiscrpni izvor kreativnih mogućnosti medija, čak bogatiji od onog u audiovizuelnim medijima. To je zbog toga što nas „sljepoća" medija (početno smatrana kao nedostatak) oslobađa bukvalnosti slikovnog znaka, da bi nas uvela u svijet akustičnog u kojem je, zahvaljujući tehnici moguće ako ne sve, a ono veoma mnogo. Pa ipak, tehnika, ma koliko moćna i čudesna, niti je majstor po sebi niti je svemoguća. Ona je sluga u službi čovieka i njegove kreativnosti - u službi umjetnosti. A to je upravo umjetnost novog doba, urajetnost medija koji je promijcnio ne samo domen i način estetskog opažanja

16