СРЂ

TRAGEDIJA U KVERETARU

653

zločinstva prodirahu Francezi u nutarnjost zemlje rušeci, plijenedi, paleći, pustošedi sve kuda prolazahu. Puebla bi jurišem zauzeta, glavni grad Meksilio zapremljen, Juarez prisiljen da potraži zaklonište u nepristupnim nutarnjim krajevima zemlje. Ovom se prigodom ne može premucati, da se Francezi podniješe u republikanskom Meksiliu isto kao Cortez, vođa bandita, u carevini viteških Azteka. Nego, sada nam se nameće pitanje, koju svrhu imađaše Franceska pred očima, kada preduze aneksiju Meksika svojoj vlasti? Kratak izvještaj događaja u Sjevernoj Americkoj Uniji daće nam lako i odmah odgovor. Pitanje robova bijaše izazvalo građanski rat između romanskih — južnih — i germanskih — sjevernih — država. Rat, koji pod pepelom tinjaše već od dulje vremena, bukne aprila 1861. takovom silom, poprimi tolike dimensije, da je historija zabilježila samo malo sličnih ratova. Cinilo se, sudeći po uspjesima, da će ustanici održati konačnu pobjedu, jer jug pobjedi nekoliko puta svoje sjeverne protivnike, tako da za konacni uspjeh niko ne bijaše u dvojbi, i to obzirom na valjane vojskovođe i dobro opremljeno brodovlje južnih država. Na tome se konačnom uspjehu osnivaše cijela zgrada Napoleonove vanjske politike. K tomu bijaše mu i poznato, da u južnim državama prevlađuje aristokratični elemenat, čije vođe simpatizovahu s četicom imperijalista u Meksiku. Napoleon započe vojnu protiv Meksika pod izlikom da traži zadovoljštinu i ratnu naknadu, ali njegova prava namisao bijaše da na ruševinama slobodne republike podigne prijestolje, čiji će jedin oslon biti Franceska. Ova veza trebalo je da ima za posljedicu, da novo carstvo Meksiha bude savezna država i ovisna od Franceske. Nadalje imaše da bude i zaleđe secesionističnim južnim državama, koje bi bile imale, da nakon konačne pobjede aristokratičnoga elementa i imperijalistične ideje razvrgnu anglosasku Uniju. Napokon se imaše na ruševinama velike sjeverno-američke republike podići velik broj monarhističnih državica, koje bi sve skupa, isto kao i Meksiho, imale stajati pod protektoratom Franceske. Kako se vidi iz onoga što se reklo do sada, trostruka bijaše korist, koju crpaše Franceska iz svoga pothvata protiv