Топола

tementnm, i, n. (arhaistidno) vino, medovina. * -f- temno, 3. = contemno. Temnos, i,/. ['/?],« j<oJ Temno s, grad u Ejolidi. Odatle supst. -ites, ae, m. [Tf/uvtzrjg\ Temnjani, pl. -Itae, arum, (Tao.) -nii, orum, m. temo, onis, m. rudo, Verg. metan., * gredelj (u pluga); * kola kao zviježđe; vi a sići. Tempe, (nom. i aco. pl.) indekl. n. [ra Tiguri] Tempa, dolina u Tesaliji. 2) * apelat. svaka dražesna dolina, T. Heliconia, temperamentum, i, n. [tempero] 1) miješanje kako treba, t. caeli, umjereno podneblje, Jusi. 2) prava mjera, umjerenost, valjana razdioba, način, sredstvo, inventum est t., quo tenuiores cum principibus aequari se putarunt; -J- orationem habuit meditato t. temperans, tis, adj. s komp. i sup. [upr. partic. od tempero] umjeren, homo; temperantior a cupidine imperii; (Ter.) rei ac famae; (Tac.) temperantior potestatis, temperanter, adj. s komp. [temperans] umjereno, temperantius agere, temperantia, ae, f. [temperans] umjerenost, prava mjera, trijeznost, vlast nad strastima i požudama; vlast nad sobom, t. in praetermittendis voluptatibus cernitur; t. est, quae in rebus aut expetendis aut fugiendis rationem ut sequamur monet; aunpoonvvrr. quam soleo equidem tum t. tum moderationem appellare; (Tao.) adversus sitim non eadem t. temperate, adv. ]temperatus] umjereno, trijezno, agere; temperatius scribere; modica ili mediocria t. (u srednjoj vrsti govora) dicere. temperatio, onis, f. [tempero] prava mjera, pravo miješanje, prava kakvoća, pravo svoj stvo, aeris smj es a, (Corinthii); caloris; caeli: t. corporis, dobar ustroj; naturae; t. juris, jednaka razdiob a i ustanova prava; civitatis; rei publicae; i uređujuće počelo, organ, sol t. mundi, temperator, oris, m. [tempero] sastavljač o govorniku, moderator ille et quasi t. tripartitae hujus varietatis, Cio. or. 21, 70. tempgratus, adj. s komp. i sup. [partic. od tempero] 1) umjeren, blag, loca (podneblje) temperatiora; esca. 2) tp. dr ž e 6 i s e pr a v e mjere, um jer en, miran , razborit, moderati homines ac t.; o srednjoj vrsti govora i govorniku, koji je upotrebljava, oratio; est quidam interjectus inter hos medius et quasi t.; animus t. virtutibus, izdbraženo ; (Cael, u Cio. ep.) homo te in victoria, tempgri, temperius, gl. tempus 1) a). tempßries, ei, f. [tempero] blaga toplina, mlakost, temperatura, * t. caeli; * tem-

periem sumpsere humorque calorque; * aquarum ; * temperiem (blagi zrak ) laudas, tempero praes, conj. temperint, Plaut. Truo. 1, 1, 41., 1. [tempus] I) tranz. 1) miješajući ili sastavljajući svesti sto na pravu mjeru, acuta cum gravibus; * aquam ignibus, smlačiti; * scatebris arentia arva, topiti; * mea nec Falernae t. vites neque Formiani pocula colles, u mojim se čašama ne miješa, moje čaše ne pune itd. = nema u mene ni falernskoga vina; * desiderii poculum (ljubavni napitak) t.; -j- venenum, miješati, praviti; ■}• an■ nonam macelli quotannis, sniziti cijenu; -j-caelum, üblažiti podneblje. 2) blažiti, üblažiti, utišati, calores solis ; victoriam;* mare; amara risu; * mentem ab insolenti laetitia temperatam, sačuvanu, udaljenu od itd.; * vis temperata (naime consilio); * usus temperatus, mudra. 3) urediti, vladati, voditi, upravljati, rem publicam legibus; * Jupiter res hominum ac deorum; * terram inertem; * mare; * annum; * genius, natale comes qui t. astrum; * ratem; farma temperanda consilio; * Musam (suam) pede Archilochi, o Sapfi, udešava pjesmu po Arhilohovu mjerilu: * strepitum testudinis, o Muzi, zujanje struna udesiti za veseo glas. II) intranz. 1) umjeren biti, obuzdavati se, in mulcta; sa dat, odrediti čemu pravu mjeru, obuzdati, vladati nad čim, sibi; manibus; victoriae; irae; linguae; laetitiae; oculis = ne gledati na, Liv. 21, 22, 7., ali u Curt. 9,3, 2. = uzdržati se od plača ; vix animis; f non t. animo; sa ab i abi., susprezati se, uzdržati se od, ab injuria, a caedibus; * a lacrimis; sibi non t., quin; f non posse sibi t., quominus; f non t., quin; *sinf.; napose 2) poštedjeti prostiti, hostibus superatis; templis; ab sociis, ab his sacris; * jam sibi unda male (jedva jošte) t. a carinis, štedi itd. tSmpSstas, atis,/. [tempus] 1) (Sali. Liv. rjeđe Cio.) čas, doba, vrijeme, ea, eadem tempestate; multis t., multis ante t. 2) vrijeme, bona, pogodno; certa; turbida, turbulenta; * horrida; * perfrigida; * clara,- * auctumni; navlast. zlo vrijeme, oluja, vikar, immoderatae t.; difficiliores t.; magna t.; si t. nocuerit; (Liv. Verg.) foeda; * atra; * personi/., obično pl. oluje, božice oluje; tp. nezg o da, neprilika ; također : veliko nasilno mnoštvo, navala, i invidiae, periculi; impendentem tempestatem evitare; * rerum fluctibus in mediis et t. urbis; * quo me cunque rapit t. (srce), * telorum; o licu, Siculorum, o Veru (Verres); turbo ac t. pacis, o Klodiju; t. comitiorum, o narodu; * t. macelli, o proždrljivou.

1056

tementum—temp estas