Топола

Arctos, ( rijetko Arctus), i f acc. on, n. pl. arctoe, [«pziof] 1) rriedvj e dic a ime dvome zviježđu na sjevernom nebu , veliki i mali medvjed, ursa major i minor. Kad se veće zviježđe uzima kao medvjed, zove se manje Arctophylax čuvar medtjedov (isto znači Arcturus = ’Aqxtovi>o;, ali se poslije tako zvala samo jedna zvijezda prve veličine u zviježđu Arctophylax. Isto se zviježđe uzima i za Icola, a zove se Bootes = /Soohjjj gončin volova. Po priči bili su Arkas i Kalista (Callisto) pretvoreni u zviježđe, ovaj u velikoga, ona u maloga medvjeda. 2) * a) -sjeverni pol. b) = sjever, c) noć. Arcturus, i, m. [dnxrovQog] arktur, 1) najsvjetlija zvijezda u zviježđu Bootu (gončinu). 2) arctos. 3) = jesen, jer za Rim izlazi to zviježđe početkom septembra, Verg. arctus gledaj artus. arcuatus ili arquatus, adj. [zapravo partio, od arcuo I.] što ima oblik luka, sveden, currus; * curvamen = duga; -j- opus svod. arcula, a e,/. \dem. udarca] kovčežić, arculae muliebres draguljniei; nakit u govorni meus liber omnes ejus discipulorum arculas consumpsit iscrpno je kovčežić ukrasa. arcularius, ii, m. [arcula] dr a g ulj ni oa r , Plauti. arcus, us, (rijetko i starinski arci), m. 1) luk, arcum intendere; tendere, Hor.; remittere arcum, Hor.; cohibere cervos arcu, Hor.; expellere arcu sagittam, Ov.; corrigere arcu sagittam, Ov.; corrigere arcus svladan predati luk, Ov.; alimenta arcu expedire lukom se hraniti, Tao. 2) trop. a) duga, arcus ipse ex nubibus efficitur-; pluvius Hor.; * imbrifer, * purpureus, b) slavoluk, structi et arcus circum latera templi Martis Tac. o) svod na zgradama, d) * svaka krivina nalik na luk, n. pr. uzburkanih valova, ecce super medios fluctus niger arcus aquarum frangitur, Ov.; o zmijama: immensos saltu sinuatur in arcus, Ov.; o savijanju, granja k zemlji : silvae pressos propaginis arcus exspectant, Verg.; osobito u izrazu iu arcum ili arcus na luk, nalik na luk portus curvatus in arcum, Verg.; est simis falcatus iu arcus, Ov.; nadalje: luk kruga: nec tibi directos placeat via quinque per arcus, o pet sporednih krugova, kojima zemni pojasi graniče, Ov.; naslon u stolca: vincto fasciae in modum laquei ad arcum sellae restricto. Tac. ardalio, onis, m. [a ne ardelio] provrtna besposlica, Phaedr. 1. ardea, ae,/. čaplja. 2. Ardea, ae,/. Ardeja grad rutulski u Laoiju. Odatle 1) Ardeas, atis, adj. nrdejanski;

swpst. Ardeates, ium, m. Ardejani. 2) Ardeatinus, adj. ar dej at sic i. ardens, tis, adj. s komp. i sup. [partic od ardeo] 1) usjao, gorući, vruć, quinta zona est ardentior illis, Ov.: taeda, Verg.; stella sjajna, Verg.; aqua, Ov. 2) preneseno, a) o ocima: sijevajući, žar ak, plamteći, kreseći se vates ardentes oeulos intorsit lumine glauco, Verg.; o boji: apes ardentes auro. Vergć; clipeum extulit ardentem, Verg.; o vinu; žestoko, ardentis Falerni pocula. Hor. b) o strastima: vatren, žestok, strastven avaritia; ardentiore studio aliquid petere; ardentes in eum literas ad me misit; * miserere ardentis od ljubavi upaljena, * studiis ardentibus ausum talia deposcunt, o) o govoru: vatren, ardens oratio, acido, orator, verbum izraz vatrena oduševljenja. ardenter, adv. s komp. i sup. vatreno, žestoko, strastveno, cupere sitire aliquid, ardeo, arsi, arsum. 2.1) gorjet i, domus ardebat in Palatio; caput dormienti; ovako * ignis; * altaria žrtve na žrtveniku; * Sirius. 2) preneseno: žariti se, sij at i, plamtjeti, sijevati i slično, a) oculi ardent kreše se, * murice laena; * campi annis sublimibus; sravni ardens 3) a); fauces ardent siti guri od žeđe; podagrae doloribus mučiti se b) o žestokim strastima : raspalit i se, plan ut i, plamtjeti, gorjeli čim amore, ira, dolore, furore, odio, desiderio; (Ter.) cupiditate, iracundia; * in arma, -j- in caedem za čim ; (Caes.) ad ulciscendum; * s inf. mederi invidiae animo ardebat, Sali.; * abire; * osobito: ljubavlju plamtj eti, gorj eti, pia n ut i, aliqua, aliquo, in aliqua ; aliquam, aliquem; comtos adulteri crines; apsolutno ; također ardere invidia zamrziti: quum arderent invidia non patres modo, sed etiam tribuni plebis, Lio.; j infamia. o) o ratu, o buni itd.: buktjeii ratom Ud. eum arderet Syria bello; quibus Itala terra arserit armis, Verg.; Galliam ardere u Galiji da vri i kuha; conjuratio ardet uzavrela do vrha. ardesco, arsi, 3. {inchoat, od ardeo] 1) * zapaliti se, timuit ne longus ardesceret axis. Ov. 2) preneseno, a) sijevati , sijali se fulmineis ardescunt ignibus undae, Ov.; pugionem vetustate obtusum asperari saxo et in mucronem ardescere jussit dade u šiljak svijetlo zaoštriti, Tao. b) o strasti: planuti, usplamtjeti se, upaliti se, * in iras; * fremitus ardescit equorum; f in nuptias incestas; -}- quaestus ardescebant, ardor, oris, m. [ardeo] 1) žega, pripeka, solis, caeli, ardore deflagrare; dehiscit terra ardore. 2) preneseno: žar, sijevanje, presjavanje, a) oculorum, vultuum atque motuum;

104

Arctos—ardor