Филателиста

i juna 1945. godine posvećeni kongresima omladine 1 žena Bosne i Hercegovine, a potom se ređa niz drugih događaja.

Veliki broj sportskih takmičenja od svetskih prvenstava, preko evropskih prvenstava do nacionalnih šampionata i raznih jubileja sportskih društava obeležen je prigodnim poštanskim žigovima. Ujedinjenim Nacijama pored proslava njihovih jubileja koji se u nizu mesta obeležavaju prigodnim poštanskim žŽgovima, u Jugoslaviji svake godine na dan 24. oktobra u šest glavnih republičkih gradova (Beograd, Zagreb, Ljubljana, Sarajevo i Titograd) obeležava se Dan Ujedinjenih Nacija prigodnim poštanskim žigovima Takođe na isti način obeležava se u jubilarnim godinama Dan mladosti 25. maj, a svake godine državni praznik Dan Republike. Za Novogodišnji kup u podvodnom ribolovu koji je tradicionalno takmičenje u mestu Mali Lošinj izdaje se prigodni poštanski žig. Svi jubilarni sajmovi obeleženi su takođe prigodnim poštanskim „žigovima. Istorijski događaji iz starije i skorije prošlosti obeležavaju se prigodnim poštanskim Žigovima, pa је tako npr. za 50-godišnjicu Sarajevskog atentata i 50godišnjicu Austro-Ugarskog napada ma Srbiju bio izdat po jedan prigodni poštanski žig u Sarajevu i Beogradu 28. juna 1964. godine u Sarajevu i 28. jula 1964. u Beogradu. Povodom 20-godišnjice oslobođenja niza mesta ı gradova u Drugom svetskom ratu u ioOku 1964. i 1965. bio je izdat niz prigodnih poštanskih žigova. Mnogi kulturni događaji i jubileji Velikana jugoslovenske kulturne prošlosti obeleženi su prigodnim poštanskim žigovima, kao što je slučaj sa jubilejima velikog jugoslovenskog skulptora Iva-

na Meštrovića, slavnog fizičara Nikole Tesle, velikog naučnika i astronom starog Dubrovnika Ruđera Boškovića, oca srpskog jezika Vuka StefanovićaKaradžića, velike slikarke Nadežde Petrović, najvećeg jugoslovenskog pesnika i crnogorskog vladara vladike Petra Petrovića-Njegoša, koji je ispevao spev Gorski Vjenac itd. Takođe značajni jubileji povodom niza događaja obeleženi su prigodnim poštanskim žigovima, da napomenemo samo Beogradsku konferenciju iz 1961. godine, Prvenstvo Evrope u atletici iz 1962. godine, prigodni poštanski žig povodom godišnjice skopskog zemljotresa 1964. godine u Skoplju, zatim prigodni poštanski žig u Beogradu 1963. godine povodom 100-godišnjice Međunarodne organizacije Crvenog krsta itd.

U svakom slučaju jugoslovenski prigodni žigovi predstavljaju posebno polje u jugoslovenskoj filateliji i uključuju u niz najraznovrsnijih tema i motiva u svetskoj filateliji uopšte. Pre nego završimo ovaj letimičan prikaz najšireg područja jugoslovenske filatelije — prigodnih žigova, napomenućemo slučajnu podudarnost jednog prigodnog žiga koji je vezan zajedno sa izdanjem prigodnih poštanskih maraka i prigodnih koverata povodom Međunarodnih auto-moto trka u Beogradu 3. septembra 1939. godine. Istog dana stupile su u rat tri velike zemlje Nemačka, Francuska i Engleska u slučajnom podudarnošću time je obeležen u stvari početak II svet skog rata.

Dr Branislav K. NOVAKOVIĆ Alekse Nenadovića ul. br. 12—14/I Beograd

FLUORESCIRAJUĆI PAPIR

Filatelija je dobila novu grupu maraka pod imenom marke na fluorescirajućem papiru. U poslednje vreme na ovom papiru pojavljuju se izvesne marke u Engleskoj, „Saveznoj Republici Nemačkoj, Danskoj, Švajcarskoj i u poslednje vreme u ђ Marke izrađene na fluorescirajućem papiru podešene su za posebne aparate za mašnsko žigosanje, tako da bez obzira na mesto na kome je nalepljena marka na pismu ili dopisnici ona mora skoro uvek biti žigosana. Međutim novi metod mašinskog žigosanja koji obavezuje specijalne aparate na žigosanje svake poštanske marke izrađene na fluorescirajućem papiru, još je skup metod i još je predmet proučavanja. To dokazuje, što kod mnogih izdanja maraka, samo je jedan deo maraka na fluorescirajućem papiru. Ovaj papir naziva se fluorescirajućim, zato što prilikom dolaska pošiljke koja nosi ove marke u posebnom aparatu, ona biva osvetljena. određenim snopom svetlosti, koja je podešena da aktivira fluorescentnu masu u papiru, а ta fluorescencija traje vrlo kratko vreme, tj. interval vremena koji

VREME JE

ZA OBNOVU PRETPLATE

je dovoljan za aktiviranje poštanskog žiga da bi žigosao tu marku. To znači da filatelisti ni na neponištenim ni na poništenim ovim markama nermaju mogućnost da vide njihovo fluoresciranje. Upravo to i dovodi do mnogih zabuna. Još se više zapetljala cela »misterija« o fluorescirajućem papiru, jer na primer Nemačka upotrebljava papire za štampanje maraka koji su u celosti prevučeni fluorescirajućom masom, a na engleskim markama ova masa se provlači u trakama. Marke na fluorescirajućem papiru Savezne Republike Nemačke kada se jednom osvetle i uporede sa markama koje nisu osvetljene imaju žućkastu nijansu. — Рарг Код zapadnonemačkih maraka na fluorescirajućem papiru se cakli, a kod engleskih maraka na fluorescirajućem papiru, kada se one dovedu u vodoravan položaj na njima se zapažaju svetlije deblje pruge, koje nas podsećaju na stare austrijske marke sa zaštitnim potezom. Fluorescirajuća masa ne skida se pranjem u vodi.

Dr B. NOVAKOVIĆ

Godišnja pretplata za 1966. iznosi

Novih dinara 10.—o

Žiro račun: fFilatelista:

601 — 8 — 276