Филателиста

Kartiranje i otprema privatne pošte iz zbjega vršena je na taj način, da su rejonske pošte svakog dana primljene pošiljke predavale logorskim poštama. Logorske pošte su obavljale kompletnu manipulaciju — cenzurisanja, pakovanja 1 poštanske vreće i otpreme tj. predavanja zatvorenih “vreća centralnoj pošti COZ, koja je zatim sve pošiljke predavala savezničkim poštanskim vlastima. (u Kairo).

Poštanske pošiljke iz EL SHATTA obično su bile snabdjevene sa polaznim žigovima logorskih pošta: (od br. 1 do 8) napr.: »POŠTA LOGORA Вг. 1«, »РОЗТА LOGOR 3«, »POŠTA LOGORA 5 EL SHATT« itd. Poštanski žigovi su bili okrugli, jednokružni ili dvokružni, gumeni (a ne metalni!), bez mesta za datum, 26 do 32 mm i sa petokrakom zvijezdom u sredini.

Poštanski žigovi rejonskih pošta, kao žig centralne pošte »POŠTA COZ JUGOSLAVIJE« — vrlo rijetko su se upotrebljavale za otpremne pošiljke iz EL SHATTA.

Sve privatne poštanske pošilike iz EL SHATTA u domovinu kao i obratno, spadaju u tzv. »partizansku poštu«, bez vidnih znakova naplaćene poštarine tj. bez zalepljenih poštanskih maraka, jer ih za vrijeme NOB (do oslobođenja) nismo imali !

Iz logora zbjeea EL SHATT — koliko je do sada poznato otpremana su samo pisma u zatvorenim kovertama. Na otvorene dopisnice ili »kartoline« do danas nisam naišao.

1 S obzirom na konspirativnost, ratno stanje i strah od okupatora, pisma su skoro sva uništena ili у (а . spaljena, tako da je vrlo teško doći JOOJ JJ А COO O 3 do pisama iz našeg zbjega EL - | ЗНАТТ. Засиуајо se vrlo malo pisama pripadnika našega zbjega koji su se nakon završetka rata i rasformiranja logora COZ — vratili u domovinu, a to su obično pisma iz domovine ili prekomorskih zemalja upućena u EL SHATT!

Za ilustraciju u prilogu prikazujem takva pisma, kao i skicu terena logora Jugoslavenskog zbjega u EL SHA TT-u — Egipat.

U početku povremena i nesigurna poštanska služba zbjega u EL SHATT-u, pastala je s vremenom dobra ı organizirana te redovita služba.

Njezine usluge i veze sa domovinom 1 ostalim svijetom, održavale su se uglavnom putem savezničkih poštanskih organizacija preko Italije — ali nikada nije korištena njihova tJ. italijanska poštanska mreža !

S obzirom na to, da je od tih događaja relativno dosta vremena prošlo te da je mnogo ljudi tj. pripadnika zbjega umrlo kao i to da je mnogo materijala izgubljeno, spaljeno ili uništeno, to je ı čitav posao oko istraživanja ove materije — bio jako otežan.

Nadam se, da sam sa ovim prikazom uspio objasniti jedan do sada nepoznati detalj iz historije poštarstva i filatelije u našoj NOB.

LITERATURA — (PODACI):

— Historijski arhiv Split — J. Z. kut. 504

— Dr Mato Jakšić, biv. šef Jugoslavenske vojne misije na srednjem istoku. lično. — Mate Barbić, biv. sekretar Centrainog odbora zbjega Jugoslavije u EL SHATT-u

__ — Непо.

— Marija Domandžić (udata Reić) — biv. glavna poštarica u Centralnoj pošti COZ Jugoslavije u EL SHATT-u — lično.

— Muzej narodne revolucije — Zagreb.

(preštampavanje zabranjeno bez dozvole autora).

13