Филателиста

POŠTANSKI ŽIGOVI ZADRA 1797 — 1850. Vojin Višacki

Padom Mletačke Republike Francuska ustupa Austriji bivše mletačke posede na našoj teritoriji. Između ostalih pokrajina 24. VI 1797. godine došla je i Dalmacija u posed Austrije. Na ovim područjima koja su pripala Austriji javlja se nova okupacija ту. »prva austrijska okupacija.

U bici kod Austerlica. 1805. godine, Austrija je pobeđena i mirom u Požunu (Bratislava) Napoleon uspeva da Dalmaciju i Istru stavi pod svoj suverenitet.

Početkom 1806. godine počinje okupacija Dalmacije od strane Francuza, ali posle poraza Austrije kod Wagrama, 14. X 1809. godine zaključen je u Beču mir između Austrije i Francuske. Po njegovim odredbama između ostalih pokrajina koje su ušle u sastav nove političko teritorijalne jedinice Ilirije nalazila se i Dalmacija.

Povlačenje Francuza 1814. godine ponovo Austriju dovodi u Dalmaciju. Iste godine austrijska vojska ponovo zauzima oblasti uz jadransku obalu, izv. »druga austrijska okupacija«. Ovakve brze političke promene odrazile su se i na rad zadarske pošte.

Kad je Dalmacija došla u posed Austrije 1797. godine, ona je u Zadru otvorila poštanski ured, što je i objavljeno u Zadru 29. VII 1797. godine.

Za vreme prve austrijske okupacije poštanska služba sa propisima i organizacijom formalno je primenjivana sve do 31. VIII 19086. godine, mada treba imati u vidu da su se u početku još primenjivali propisi iz vremena Mletačke Republike.

Prema odredbama Bečkog mira u francusku Iliriju ulazi i Dalmacija sa Zadrom. Ovaj period trajao je od 1809. do 1813. godine. Za to vreme lIlirija je imala posebne poštanske žigove, koji su bili dvoredni, a drugi red natpisa nosio je naziv nove pokrajine »lilyries. Ovakve žigove dobila je i pošta Zadar.

Posle sloma Napoleona Carevim patentom od 3. VIII 1816. godine stvorena je austrijska Ilirija bez Dalmacije.

Viša poštanska administracija u Zadru opet dolazi pod austrijsku poštansku upravu.

Žigovi zadarske pošte zbog političkih promena predstavljaju interesantno područje za proučavanje i privlačnost za klasičare.

Tako, ravni žig »Zara« iz vremena prve austrijske okupacije nalazimo u upotrebi na pošti Zadar za vreme Napoleona, dok žigove francuske Ilirije ne nalazimo u upotrebi Na ove pošte posle odlaska Francuza, jer Zadar ne pripada području nove austrijske ћије.

Naprotiv, kod pošta koje su potpale pod austrijsku Iliriju bilo je slučajeva upotrebe žigova sa francuskom oznakom »iilyrie«.

ZARA ZARA

Slika 1 Slika 2 Slika 3

ZARA FRANCO

Slika 4 Slika 5

ZARA So ZARA 95077 77610" 7. MAR?

Slika 6 Slika 7 Slika 8

29