Филателиста
FILATELISTIČKI PUTOPIS IZ ŠVEDSKE Milan V. Petković
Švedska — ta čudna zemlja za mnoge nalazi se na severu Evrope i zauzima površinu od 449.750 km? na kojoj živi 8.160.000 stanovnika — Šveđana, Norvežana, Danaca, Nemaca i pripadnika još 16 nacionalnosti, među kojima je i 50.000 Jugoslovena. iz te zemlje potiču strašni vikinzi koji su, počev od 800- godine započeli svoje pohode na zapadnu Evropu, Rusiju i Vizantiju. Sve do 1523. godine, Švedska se nalazila u savezima sa Danskom, Norveškom i finskim plemenima. Te godine, pod vođstvom Gustava Vaze zemlja se oslobađa danske dominacije i naglo jača kao baltička sila. Sukobljava se sa ostalim baltičkim zemljama i bori za prevlast na kopnu i moru. Pri tome, najčešće se sukobljava sa Poljskom i Rusijom. Od 1809. godine, na švedskom prestolu se nalazi francuski maršal Bernadot a za vreme vladavine Oskara | (1844 — 1859. godine), pojavljuje se i prva poštanska marka Švedske. Sadašnji kralj, Karl Gustav XIV, nalazi se na prestolu od 1973. godine. Veći deo stanovništva, industrije i svih drugih aktivnosti skoncentrisan je na jugu zemlje gde se nalazi i više velikih gradova (Malme, Geteborg, Norčeping), prestonica Stokholm i jedan od najvećih univerzitetskih centara Evrope Upsala. Na severu zemlje, sem Kirune, velikog rudarskog centra i Luleo, luke na Baltičkom moru, nema nekog značajnijeg ljudskog naselja.
|
ISTORIJA RAZVOJA ŠVEDSKIH POŠTA
Pravi istorijski početak poštanske službe u švedskoj, kao uostalom i u mnogim drugim zemljama, ne može se odrediti ali se smatra da je pošta u toj zemlji zvanično počela da postoji kao ustanova 1636. godine kada je stvorena služba koja će »moći da prenese pismo svakom onom ko može da plati troškove transporta«.
Prvi nosioci pošte su bili pešaci-trkači, zatim konjanici pa diližansa sa konjskom
vučom. Interesantno je zapaziti da se i danas žuti poštanski autobusi koji raznose poštu po severu zemlje zovu diližanse. U XIX veku, pojavom železnica, javljaju se i prve ambulanitne pošte što je pokušano i sa avionima negde oko 1920. godine. Naravno, zbog specifičnih uslova klime, u izvesnim delovima Švedske korišćena su i druga sredstva za prenos poštanskih pošiljki. Tako je za prenos pošte na ostrva u Olandu korišćen posebno konstruisan brod nazvan »simpane koji je mogao da se koristi i kao saonice. Prenos pošte je poveravan meštanima-seljacima i vrše je na taj način sve do devedesetih godina prošlog veka· Na »Simpanu« je u sredini bilo postavljeno bure u koje je stavljena pošta i u slučaju brodoloma, bure sa poštom bi plutalo po moru dok ga neki ribar ne bi pronašao i otpremio na najbliže ostrvo. ЈЕ Pet godina po štampanju prve poštanske marke u Engleskoj, 1. jula 1855. godine, štampana je prva švedska poštanska marka izv. »skilling banco«. Mreža poštanskih staKa O aje tako da se samo između 1873. i 1875. godine otvara 1.300 novih pošanskih biroa.
Prva marka štampana u štampariji Švedske pošte izdata je 1920. godine i imala je karakteristike današnjih poštanskih maraka (franko-izdanja) — sečene rolne sa markama koje su zupčane samo sa gornje i donje strane.
Švedska je član UPU-a od njegovog osnivanja.
31