Филателиста

Nije mi namera da osporavam navode drugova Bojana Pečara i Ivana Jakiča, kao i navode ranijih i sadašnjih napisa o Lovrencu Koširu, ali jedno je tačno da se mnogi filatelisti i zainteresirani za ovaj slučaj, pištaju ŠTA JE ISTINA?

Možda bi Zajednica JPTT odnosno RO „TUGOMARKA?” ili Udruženje Filatelističkih Saveza Jugoslavije, mogli da dođu i iznesu svoje mišljenje i svoj stav?

Primedba urednika: Poslednji članak o Koširu objavljen je u Sovjetskom časopisu „Filatelija SSSR” br. 10/1983 (N. Vladinec: Tak kto „izobrel” počtovuju marku?).

VOJNE CENZURE U APRILSKOM RATU 1941 GODINE

Prim. dr Branislav Novaković, Beograd

U vezi napisa „O cenzurama i cenzumim žigovima u Феу. Nezavisnoj državi Hrvatskoj” koji je objavljen u „Pilatelisti” br. 194—195, redakciji časopisa stigla je vrlo interesantna dopuna Ive Hudina iz Zagreba, pod naslovom „Vojni cenzurni žig NDH iz Zagreba”. Opisani cenzurni žig je iz perioda aprilskog rata 1941. godine, vremena u kome je u košmaru kratkotrajnog sukoba ostalo vrlo malo sačuvanih dokumenata o sporadičnim vojnim cenzurama Jugoslavije, a još manje podataka 9 prestanku njihovog rada i radu pošta na teritoriji koju je zaposela okupatorska sila u prvim danima po slomu jugoslovenske vojske.

U svom napisu inž. Hudin se poziva na nepotpisan članak „Filatelistički dokumenti obnove Hrvatske”, obavljeni u broju 4—8 „Hrvatske filatelije” za iravanj— kolovoz, godine I (1941. godine), u kome se sreće prvi pisani pomen o vojnoj cenzuri Kraljevine Jugoslavije u aprilskom rafu:

„Kad je nastupilo ratno stanje, uvedena je u bivšoj državi vojnička cenzura na poštama. Na :pismima iz onih dana opažamo da su cenzurisana i da su koverte žigosane velikim ljubičastim ili crvenim žigom, koji ima uz grb bivše države i to samo ćirilicom ovaj tekst: „Cenzurski oftsek pri poštansko-telefonsko-telegrafskoj stanici u ... \(... reda)” ili „Cenzurski otsek ... reda pri poštansko-telefonskoj-telegrafskoj stanici...”

Mi smo u „PTT vesniku” Beograd, već pisali o vojnoj cemzuri u aprilskom ratu, ne koristeći tekst ovog članka, u kome dalje doslovno piše: „Nama manjkaju podatci za cijelo naše državno područje, a jer su i to zanimivi dokumenti nedavno prošlih burnih dana, molimo naše čitaoce, da nam jave točanm opis oznaka izvršene cenzure u njima poznatim mjestima”. Očito da je članak rađen sa vrlo oskudnim podacima, na temelju nekih pisama.

U aprilskom ratu, vojne cenzure počele su sa radom pre početka napada, u periodu između 27. marta i 6. aprila 1941. godine. Cenzure su delovale i radile 1 u toku prvih dana rata, mada je cela uprava zemlje bombardovanjem Beograda bila obezglavljena i bez centralne vlasti. Okrugle žigove vojne cenzure sa državnim grbom Kraljevine Jugoslavije, upotrebljavalo je više pošta i one su sličnog teksta, na primer „Cenzurni otsek pri poštansko telegrafskoj stanici (u ... reda”) kod pošte Slavonski Brod (dopisnica od 9. aprila 1941) ili „Cenzurni otsek pri PTT