Филателиста

Ivo Hudin, Zagreb

NJEMAČKA CENZURA NA PODRUČJU NDH

U vezi članka prim. dr. Novakovića o cenzurnim žigovima NDH i тоjega priloga na tu temu u broju 196—197 Vašega, lista, želeo bih još jednim člankom nadopuniti ovu materiju. Radi se o djelovanju njemačke cenzure na području okupirane Hrvatske. Najme, pouzdano je utvrđeno da je tokom cijelog razdoblja rata u Zagrebu postojala njemačka vojna cenzura, koja je kao svoj žig upotrebljavala strojni (mašinski) otisak. Interesantno je da se taj tip žiga, odnosno cenzure, javlja — kako je do sada ustanovljeno — samo na onim poštanskim роб Ката koje su ршоvale željezničkim ambulantama u Zagreb ili kroz Zagreb. Na slici je takav cenzurni žig upotrebljen uz žig ambulante pošte Zemun — Zagreb br. 13 iz 1944. godine. Vidio sam taj isti cenzurni žig i uz ambulanti žig Koprivnica — Novska 213 iz 1941. godine. Po svemu sudeći, postojala je neka „podela rada” između cenzurnih ustanova Njemačke i NDH u Zagrebu.

#{tCa0150% ,

Vladimir Prikić, Beograd

Drugi žig je vrlo interesantan, jer ukazuje da je u Zemunu postojala zajednička „ustaško-njemačka · cenzura, koja je upotrebljavala dvojezički žig, po analogiji sa sličnim žigom u okupiranoj Srbiji. Premda na žigu nije izričito naznačeno, sigurno je da Je njegovo mjesto upotrebe bio Zemun, jer se javila samo na onim pošiljkama koje su išle iz ili dolazile u Zemun. Vidio sam i dvojezične cenzurne trake kojima su se zatvarala pregledana pisma, žigosana istim cenzurnim žigom. Zemun je službeno, bio priključen NDH tek 10. X. 1941. godine, ali iz poštanskog žiga Gospića. od 17. IX. 1941. vidljivo je da je dvojezični сепzurni Žig bio upotrebljen i prije priključenja, pa dakle potječe iz razdoblja kondominija Njemačke i NDH na tom području. Vidio sam također, iz raznog materijala. da je ovaj cenzurni Žig upotrebljen i poslije 10. X u Zemunu, ali vjerovatno samo do kraja 1941. godine, jer se u 19492. više ne pojavljuje.

HEZAVISIHA DRŽAVA НИ == DOPISMIC e

ићау ТРАКА

POŠTA U ZEMUNU 1941 GODINE

Розје kapitulacije jugoslovenske vojske 17. aprila 1941 godine, došlo je do rasparčavanja jugoslovenske teritorije između „pobednika” i suseda, a već 10. IV formirana je tzv. ND Hrvatska.

Pitanje razgraničenja sa Italijom, Mađarskom i Nemačkom rešeno je

12

uglavnom tokom maja, a kao jedno od spornih pitanja ostala je teritorija između Save i Dunava sa Zemunom. Naime, vojni zapovednik okupirane Srbije smatrao „e da ova oblast, koja je pored grada Zemuna obuhvatala i Batajnicu, Novu i Staru Pazovu, Inđiju itd. treba da bude u okviru Beograda zbog aerodroma, Kkratkota-