Филателиста

Сраалјебва

40 GODINA OD IZDAVANJA PRVE POŠTANSKE MARKE NA TEMU ŠAH

Trebalo je da prođe više od jednog veka od izdavanja prve poštanske marke na svetu, čuvenog CRNOG PENIJA, 1840. godine, pa da se na markama pojavi prvi šahovski motiv. To izdanje pojavilo se u Bugarskoj pre tačno 40 godina, 29.septembra 1947.

Ukupan broj poštanskih maraka na temu ŠAH iznosi oko pet stotina. Zanimljivo je da je u toku prvih deset godina nakon izdavanja prve šahovske marke (od 1947. do 1957. godine), izdato samo 25 takvih maraka. U narednih dvadeset godina izdato ih je još oko stotinu, a ostatak od preko 350 komada, pojavio se u poslednjih deset godina.

Tome su posebno doprinele neke zemlje Afrike i Amerike. Tačan broj maraka na temu šah, teško je izračunati iz ovih razloga: zbirka se može sastaviti striktno od šahovskih maraka (onih izdatih povodom mečeva, turnira, olimpijada ili sa šahovskim figurama itd.), ali je moguće da se u nju uključe i marke koje su, na bilo koji način, u vezi sa šahom.Takve su, na primer, marke na kojim su prikazani autori knjiga o šahu, pronalazači „šahovskih mašina”, šahovski cvetovi ili leptiri, druge igre za tablom (šaške ili dame) itd. Moguće je skupljati samo „normalne” marke, čiste ili žigosane, ili i karte i koverte sa uštampanim šahovskim markama, FDC, maksimum karte, nezupčane marke, greške u štampi, probne otiske itd.

Zbirka šahovskih maraka može da se raščlani u mnogo podtema kao što su,na primer: likovi šahista, šahovske figure, umetnička dela na temu šaha, dijagrami šahovskih partija, šahovske olimpijade, turniri, mečevi, prvenstva svih vrsta itd. Jugoslavija je svoj prilog kolekciji šahovskih maraka dala 1950.godine izdavanjem

serije od pet maraka povodom prve posleratne olimpijade u Dubrovniku. Na toj olimpijadi šahisti Jugoslavije osvojili su prvo mesto. Druga serija na temu šah izdata je 1972. godine, povodom 20. šahovske olimpijade na kojoj su naši šahisti bili treći. Obe te serije spadaju među najlepše šahovske marke.

Krajem 1986. godine Mongolija je izdala seriju od sedam maraka na kojoj su prikazani neki šampioni sveta u šahu i dijagrami iz nekih od njihvoih najboljih partija. Za jugoslovenske sakupljače je od posebnog zanimanja marka od 80 m, na kojoj se nalazi portret bivše svetske šampionke u ša-

hu None Gaprindašvili (SSSR). Na toj marki je i dijagram partije koju je ona odigrala sa našom poznatom šahistkinjom Milunkom Lazarević 1961. godine u Vrnjačkoj Banji, u okviru turnira kandidatkinja. Posebnu zanimljivost čini da je pozicija prikazana na marki pogrešna, jer su na njoj dva poteza više: 33) R-K3: – B-B8. Prema mišljenju mnogih sakupljača treba istaći da tematska zbirka ŠAH NA MARKAMA predstavija izuzetno zanimljivo i atraktivno područje. Ovo posebno, jer je ovu zbirku još uvek moguće kompletirati, pa je to,sigurno, razlog što se broj sakupljača maraka na temu ŠAH stalno povećava.

Prof. dr Dragoslav Djukanović

MEĐUZONSKI ŠAHOVSKI TURNIR ZA ŽENE • „MAOVSKI WOMEN'S INTERZONAL Paje GROUP 1

5 оу У “a 4

MUDUZOA, 7; i

му За

су “O Ок“ FIDE

GRUPA 1,

SMEDEREVSKA PALANKA, 16. VM — 7. VIM 1987.